________________
तंवचिन्तामणौ न च साध्यव्याप्तस्य पक्षधर्माता पक्षधर्मस्य वा साध्यव्याप्यतारोप्येति वाच्यम्। एकच तदुभयाभावादिशिष्ट
वृत्तिमाध्यव्याप्यतानिरूपितखनिष्ठविषयताप्रतियोगिज्ञानसमानाधिकरणममानकालीनत्वञ्च, स्वपदं लक्ष्यौभूतलिङ्गपरं, एकविशिष्टेऽपरवैभिव्यमितिन्यायेन माध्य-तदभावव्याप्ति-पक्षधर्मतोभयावगाहिलिङ्गविशेष्यकपरामर्शावेव सर्वच सत्प्रतिपक्षौ तादृशपरामर्शस्थापि प्राचीनमतेऽनुमितिजनकत्वादिति भावः । “एकत्रेति एकस्मिन् पचे माध्यव्याप्य-साध्याभावव्याप्ययोरुभयोरभावादित्यर्थः, एतच्चाप्रमियत्यत्र हेतुः, 'विशिष्टस्याप्रसिद्ध्या' क्वचित् साध्याभावव्याप्तिविशिष्टपक्षधर्मল জবি ষাঘষিবিস্মিঘলাসষিদ্ভা, নমিত্মাरोपेति यत्र माध्याभावव्याप्यत्वविशिष्ट पक्षधर्मत्वमप्रसिद्धं तत्र तदैभिक्ष्यस्य यत्र च साध्यव्याप्तिविशिष्टपक्षधर्मत्वमप्रसिद्धं तत्र तवैशिश्यस्थारोपासम्भवादित्यर्थः । यद्यपि साध्याभावव्याप्तिविशिष्टपक्षधर्मत्वादेरप्रमिया तज्ज्ञानासम्भवेऽपि साध्याभावव्याप्यादौ पक्षधर्मतारोपस्य पक्षधर्म माध्याभावव्याप्यत्वाद्यारोपस्य च सम्भवादिदमयुक्तं, तथापि यथोकं समानत्वद्वयं समानबलवत्त्वदयश्च समुच्चितं न क्वापि सम्भवति प्रत्येकञ्च परस्परमव्याप्तमतः प्रागुतमेव समानबलवत्वं निर्वाच्य तच्चाप्रसिया न सम्भवतीति निगूढाभिप्रायः । अथ समानज्ञानीयपक्षतावच्छेदकावच्छित्रपचविषयतानिरूपितमाध्याभावव्याप्यत्वावच्छिअविषयतावत्वं समानबलवत्त्वं, समानत्वञ्च पक्षतावच्छेदकावच्छिन्नपचविषयतानिरूपितमाध्यव्याप्यत्वावच्छिनखनिष्ठविषयताप्रतियोगि
