________________
- सव्यभिचारः।
Eve
रत्वं, व्यर्थविशेषणत्वात् अनुपसंहार्यव्याप्तेश्च ।, किंच
वादित्यभिमानः । एतच्च द्वितीयलक्षणेऽप्यनुषचनीय, प्रथमलक्षणे माध्यव्याप्यत्वं माध्याभाववदवृत्तिवे मति माध्यवत्तित्वं, माध्यवदवृत्तित्वे सति माध्याभावववृत्तित्वञ्च माध्याभावव्याप्यत्वं, द्वितीये माध्यवभिन्नावृत्तिले मति माध्यवत्तित्त्वं माध्यवमात्रवृत्तित्वं, साध्याभाववनिनावृत्तित्वे सति साध्याभाववत्तित्वच्च माध्याभाववन्माचवृत्तित्वं, तो नाभेद इति भावः । 'व्यर्थविशेषणत्वादिति हेत्वाभासत्वदलस्य व्यर्थत्वादित्यर्थः, तदुपादानेऽप्यत्ति हेतो?ारवात्() खरूपासिद्धिमादाय तस्यापि हेत्वाभासत्वात्, न हि दुष्टहेतोः सामान्यलक्षणे स्वरूपासिद्धिलक्षणे वा वृत्तिमत्त्वमपि विशेषणं, गौरवाड्यर्थत्वाचेति भावः । इदमुपलक्षणं विरुद्धवारणय प्रथमलक्षणे साध्याभावाव्याप्यत्वदलं द्वितीये साध्याभाववन्माचत्यन्यत्वदलञ्च व्यर्थं विरुद्धस्य सव्यभिचार भिन्नत्वे मानाभावादित्यपि बोध्यं। 'प्रथममिति साधारयादेः प्रत्येकस्य ज्ञानं विनेत्यर्थः, 'हेत्वाभासत्वाज्ञानात्' निरुतमाध्याव्याप्येत्यादिलक्षण ज्ञानासम्भवात्, तज्ज्ञाने च तस्यैव प्रतिबन्धकतया यथोक्तधर्मप्रकारकज्ञानस्यानुमितेस्तत्कारणज्ञानस्य वा प्रतिबन्धकत्वे मानाभावात्। न च माध्याव्याप्यत्वादिघटिततया यथोक्तधर्मप्रकारकज्ञानमपि व्याप्तिज्ञानप्रतिबन्धकमिति वाच्यं। माध्याव्याप्यवादेहेतुतावच्छेदकविशिष्टहेताव(९) पर्वतो वह्निमान् गगनादित्यादौ गगनहेतुम्मिकमवतवृत्तित्वाभावमादाय दुर्बारत्वादिति भावः । 102
