________________
चवयवः।
यहा अनुमितिकारणीभूतपरामर्शप्रयोजकशाब्दजानकारणसाध्याविषयकशाब्दधीजनकप्रतीतान्वयसाध्य-साधनवाचकहेतुविभक्तिमच्छन्दत्वमन्वयिहेतुत्वम्। एतदेवाप्रतीतान्वयसाध्यसाधनेतिविशेषणाद्यतिरेकि
'अत्यन्तेति वृत्तिमदत्यन्ताभावाप्रतियोगिनः माध्यस्य समानाधिकरणोयः पच-सपक्षयोः मन् हेतुस्तस्य 'वचन' हेतृत्वप्रतिपादकोऽवयवः केवलान्वयीत्यर्थः, अत्र पक्षसत्त्वस्य व्यावृत्तिः प्रागिव स्वरूपासिद्धहेतोरणं, सपक्षमत्त्वन्तु सर्वमभिधेयं प्रमेयत्वादित्यादौ सर्वस्य पक्षतादशायां प्राचीनसम्मतस्थानुपसंहारितोरिणयेति ध्येयं । इदमुपलक्षणं पक्षमतः सपक्षामतः पक्षमाचसतो वा विपक्षासतश्च इतोर्वचनं केवलव्यतिरेकौति द्रष्टव्यं ।
दशाविशेषे वयादिमायके धमादिहेतावष्यवयित्वं खौकुर्वतामाचार्याणं मतेनाह, 'यद्देति, 'अनुमितीत्यादि, अचोदासीनस्य धूमादित्यादिवाक्यस्य वारणर्थमाचं कारणान्तं, प्रागुकरीत्या प्रकृतपक्षकप्रकृतहेतुकप्रकृतसाध्यकन्यायावयवार्थकं, धूमावझिमतः सायं वहिमान् धूमादित्यादौ प्रतिज्ञादेर्निगमनस्य च वारणय द्वितीयं कारणन्त, प्रकृतहेतविशिष्ट हेतुत्वविषयतावहिर्भावेन यत् माध्यविषयक तदन्यशाब्दधौकारणमिति तदर्थः, तेनायं वह्निमान् वहिसामग्रीमत्त्वादयं हेतुतावान् तत्त्वेन प्रमीयमानत्वादित्याद्यश्वयिहेतौनाव्याप्तिः, अयं न धूमाइडिशन्योधूमात् यो यो धूमावहिशन्यः स धूमशून्यइत्यादावप्रतीतसाध्यान्वय-व्यतिरेकिहेतोरणय 'प्रतीतसाध्यान्वये
03
