________________
ORS
चिन्तामण
'साध्यनिर्देशानन्तरं कुतइत्याकाङ्क्षायां साधनताव्यञ्जकविभक्तिमस्लिङ्गवचनमेवाचितं श्रन्यथानाका
ure 'साध्याविषयकेति विषयितासम्बन्धेन साध्यवद्भिन्नेत्यर्थः तथाच निगमनजन्यबोधस्य विषयितासम्बन्धेन साध्यवत्त्वान्नातिव्याप्तिरिति भावः । न च वह्निमान् वह्निसामग्रौमत्त्वादित्यादौ हेत्ववयवेऽव्याप्तिः तज्जन्यबोधस्य साध्यविषयकत्वादिति वाच्यम् । साध्याविषयकपदेन प्रकृतहेतुतावच्छेदकावच्छिन्न हेतु विशिष्टहेतुत्वविषयितावहिर्भीवेन यषियित्वं तेन सम्बन्धेन साध्यवद्भिन्नस्य विवचितत्वात् तथाच वह्निमान् बहिसामग्रौमत्त्वादित्यादौ तादृशविषयितान्तर्भावेनैव माध्यविषयकत्वान्नाव्याप्तिरिति भावः । न चेदमेकं धूमादित्यादौ भिरुक्तविषयितावह्निर्भवेन एकत्वरूपसाध्यविषयक ज्ञानजनकत्वादव्याप्तिरिति वाच्यम् । तेन कदाचित् केवलधूमज्ञानज्ञाप्यत्वबोधस्यापि जननात् तमादाय लक्षणगमनात् प्रदोनिर्धूमोनिर्वक्रित्वादित्यादौ योयोधूमवान् स वह्निमानित्युदाहरणस्य साध्याविषयक'ज्ञानजनकत्वात् तत्रातिव्याप्तिवारणाय 'हेतुविभक्रिमदिति ज्ञानज्ञाप्यत्वप्रतिपादकविभक्तिमदित्यर्थकं तथाच व्यतिरेक्युदाहरणस्त्र तादृशविभक्तिमत्त्वाभावान्नातिव्याप्तिरिति भावः । न च धूमादालोकाभाववान् श्रालोकसामग्रौशृष्यत्वादित्यादौ योयोधूमादालोकवान व आलोकसामग्रीमान् इत्यादिव्यतिरेक्युदाहरणेऽतिव्याप्तिः तथापि साध्याविषथकज्ञानजनकत्वात् हेतुविभक्तिमत्त्वाचेति वाच्यं । हेतुविभक्रिमत्पदस्य प्रकृतसाध्यतात्पर्य्यकपद साकाङ्क्षहेतुत्वबोधकविभ
