________________
०२१
ध्याभिधानं विना न हेतोराकाहा, न वान्वयबोधकत्वमिति प्रतिज्ञा साधनाङ्गमिति ।
लक्ष्यतावच्छेदकाक्रान्तधूमोऽयं इत्यादिवाक्ये वक्ष्यमाणहेतुलाणाव्याप्याशङ्कायां तस्यालक्ष्यत्वेन परिहत्तु छलतोलक्ष्यतावच्छेदक दर्शयति, ‘माध्येत्यादिना ‘माध्यनिर्देशानन्तरं' प्रतिज्ञावाक्यात्पक्षतावच्छेदकविशिष्टे साध्यान्वयबोधानन्तरं, 'कुत इत्याकाङ्गायां' हेत्वाकाङ्क्षया प्रयुक्त कुतः प्रश्ने सतीत्यर्थः, ‘माधनताव्यञकेति माधनताव्यञ्जकपञ्चमौविभक्तिमलिङ्गप्रतिपादकवाक्यमित्यर्थः, तेन धूमेनेति प्रयोगनिरामः, श्राकाङ्क्षाया आवश्यकत्वे युकिमाइ, 'अन्यथेति अस्यैवार्थविवरणं 'अनाकाङ्गिताभिधान इति, माधनताव्यञ्जकविभक्तिप्रयोगे युकिमाइ, 'लोक इति, 'तथैवेति इच्छाविषयतावच्छेदकप्रकारेण सिद्धिरित्यर्थः, 'इति व्युत्पत्तेरिति इत्यस्यानुभवसिद्धवादित्यर्थः, तथाच तादृशाकाहानिवर्त्तकपञ्चमौविभक्तिमव्यायावयवत्वमेव वक्ष्यतावच्छेदकमिति नोकस्य लक्ष्यतावच्छेदकाक्रान्तवमिति नाव्याप्तिरिति । हेत्ववयवनिरूपणभूमिकामाह, 'अनुमितौति कारणै तोयोलिङ्गपरामर्शस्तत्प्रयोजकशाब्दज्ञानजनकत्वे मति माध्याविषयकग्राब्दजानकारणं यो हेतविभक्तिमानशब्दस्तत्त्वमित्यर्थः, धूमादित्युदामौनवाक्येऽतिव्याप्तिवारणाय मत्यन्त न्यायावयवार्थकं, निगमनेकदेशे तस्मादितिभागेऽतिव्याप्तिवारणाय न्याथामर्गतत्वं विहाय न्यायावयवत्वपर्यन्तमुक्त, भिगमनेऽतिव्याप्तिवार
