________________
अवयवः। प्यन्ते। तब न समस्तरूपोपपनलिङ्गप्रतिपादकवाव न्यायः, अचैव वाक्येऽतिव्याप्तेः, किम्वनुमितिघरमका'अनुमितौति अनुमितिचरमकारणं यलिङ्गपरामर्शस्तस्य प्रयोजकं तजनकजनकं यच्छाब्दज्ञानं तब्बनकज्ञाननिष्ठकारणताया विषयितासम्बन्धेनावच्छेदकवाक्यमित्यर्थः, घटमानयेति वाक्योतियाप्तिवारपाय प्रयोजका, उपनयस्यापि अनुमितिकारणपरामर्शप्रयोजकभाब्दचानजनकतया तातिव्याप्तिवारणाय 'परमेत्युत, परमलचाघस्य न परामर्श प्रति तादृशशाब्दबोधत्वेन हेतुता बपि तु तविषयकजागत्वेन । न च तादृशकार्य-कारणभावे मानाभाव इति वाचं । उपनाय. कक्षागादिसत्वे वहिव्याप्यो धूमः पर्वते इत्यादिज्ञानकाने वडियाप्यधूमवान् पर्वत इत्यादिवारणाय वत्तदननुगलक्षणादीनां हेतुत्वं काव्यं इत्या न्यायजन्यपरामर्शस्थनीयानन्तक्षणानां हेतुत्वकल्पनमपेक्ष्य नाघवात् न्यायपन्यबोधस्य तादृशवोधन हेतुता कल्यते तादृशकारणबाधादेवान्यत्र धूमविशेष्यकपरामर्शकाले ग धूमप्रकारकपरामर्श-इति, चरमवारणपदन्तु वादृशकारणतालामायैव उपात्तं। न च सादृशयुक्त्या न्यायजन्यशब्दयोधस्य वादृशशाब्दबोधन हेतुत्वकल्पने वादृशयुक्त्येव केवलोपनयजन्यशाब्दस्यापि तादृशशाब्दखेन हेतुत्वं कल्यमिति वाच्यम् । वत्र परामर्शस्थानयत्येनानुगवकारणताकल्पनासम्मवादित्याज, तचित्यं ।।
नवीगानु न्यायजन्यशाब्दबोधप्रयोज्यानुमितियतिमेव तद्यक्तित्वेनादाय तदनुमितिमलोपधायकीमूतपरामर्शयलिपलोपधायकीमूतशाब्दयोधनिछकार्यतानिरूपित-यत्किषिजज्ञाननिखरूपयोग्यतावच्छेदकीभूतविषयिवानिरूपकवर्यसमुदायत्वमवो न कश्चिदोषः, पवम्भववारणाय यत्तिজিম্বাললিনমিনি মা, মানি ব্যাল।
