________________
केवलयतिरेकानुमान । .
न्याभावस्य साध्यत्वात् । न चैवमभावादविवेकतादवस्थ्यं, तेन समं स्वरूपभेदस्यान्वयिना व्यतिरेकिणा वा साध्यत्वात्।
अन्ये तु पृथिवीत्वभिन्नधर्मात्यन्ताभाव एव साध्यः जलत्वादिप्रतियागिकास्तावन्तोऽत्यन्ताभावा वा तत्तदसाधारणतत्तवर्मात्यन्ताभावयागोवा रते चाभावाजलत्वं न घटादौ घटादिजलात्यन्ताभाववदिति प्रत्यक्षादेः(१) क्वचित्तत्तधर्मायादेव प्रसिद्धा इंति ना
• दशभिन्नथिव्यादौ अनुभूयमानस्येत्यर्थः, 'पृथिवीवेति तेजःप्रमतिद्वादशभिन्नथिवौनिष्ठान्योभावानुमानमधिकृत्य, 'भब्दाश्रयत्वेति पाका तरभेदानुमानस्थले तेजःप्रतिद्वादशभिन्नाकाशनिष्ठान्योन्याभावानुमानमधिकृत्येति, 'अतिरिक्तमिति पृथिव्यादेर्जखाद्यतिरिक्रत्वं विनेत्यर्थः। त्रयोदशवरूपेण त्रयोदशभेदाः माध्याइति द्वितीयकल्पे शकते, 'नन्विति, इतरत्वावच्छिन्नप्रतियोगिताकसामान्याभावस्य माध्यत्वे एतदाशङ्काया अमङ्गतेः तस्याभावाभावप्रतियोगिकस्यैकत्वादिति मन्तव्यं, 'प्रभावान्तरेति अधिकरएणतिरिक्तभेदेत्यर्थः, 'खरूपभेद इति अधिकरणस्वरूपभेद इत्यर्थः, 'अननुगमादिति अधिकरणानामनन्तत्वेन चतुर्दशत्वरूपेण माध्यत्वासम्भवादित्यर्थः । अत्र कस्यचित् समाधानमाशङ्कते, 'अबाधितेति
(१) प्रत्यक्षादेवेति घ०।
