________________
सावचिन्तामणी
अयत्वादेः१). अतिरिक्तं विनानुपपत्तेः। नन्वितरभेदो यद्यन्योन्याभावस्तदा भावा दो न सियेत अभावस्याभावान्तराभावात्, यदि च तेन समं स्वरूपभेद एव साध्यः सदाननुगमादलुमानाप्रवृत्तिः, भावोऽभावो न भवतीत्यबाधितप्रतीतिबलादभावस्यापि अन्योन्याभावोऽस्तौति केचित्, तन्न, अपसिद्धान्तात् । अनतिप्रसताधिकरणस्वरूपमात्रेणैवाभावप्रतीत्युपपत्तौ चाधिकाभावे मानाभावाच इति चेत्। न । इतरभावान्यो
ज्ञानसम्भवात् भित्राधिकरणस्थंघटयोः घटादिरिति प्रतौतिवत्, 'जलादिमिलितेति पाकातरत्वावच्छिन्नप्रतियोगिताकान्योन्याभावानुमित्यसम्भवेऽपौत्यर्थः, आकाशस्यैकव्यक्तिलेन तचैकदेशे साध्यप्रमियमम्भवादिति भावः । त्रयोदशभेदानां त्रयोदशप्रत्येकं प्रसिद्धिमुक्का एकत्रैव तेषां प्रमिद्धिमाह, 'जलमिति तेजःप्रभृतिहादशभिन्ननिष्ठभेदप्रतियोगीत्यर्थः, यथाश्रुते पृथिव्यां साधनौयस्य त्रयोदशभेदस्यास्मादमिद्धेः जलभेदस्यैवामिद्धत्वात्, इदच्च प्रमाणतरेण पृथिव्यां दादशभिन्नत्वस्य प्रसिद्धिदभायां बोध्यं, 'त्रयोदशभिन्नत्वमिति पयोदशत्वरूपेणेत्यर्थः । शकते 'वस्तुगत्येति, 'पृथिवी , त्रयोदशभिनेतौति पृथिवौ जलादित्रयोदशभिनेत्यर्थः । 'प्रचते
चेति 'यदा जलं' इत्यचेत्यर्थः, 'अनुभूयमानेति तेजःप्रतिदा
(१) पृथिवीत्वाश्रय-प्राब्दाश्रयत्वादेरिति क, ख, ग ।
