________________
तत्वचिन्तामणौ
किसाध्यत्वात्। न च घटस्यापि पक्षवादंशतः सिहसाधनं, सवा पृथिवीतरभिन्नेत्युद्देश्यप्रतीतेरभावात्, पक्ष
निथमः, यत्राधिकरणे तादृशापादनादिकं न सम्भवति तत्तदधिकरणभिन्नत्वस्वरूपस्याधिकरणयोग्यत्वस्याधिकरणनिष्ठतया तादृशविषयतासम्बन्धेन तत्तदिन्द्रियजन्य-तत्तत्सम्बन्धावच्छिन्नाभावप्रत्यक्षोत्पत्तौ हेतुत्वादित्यञ्च परमावादावेव तादृशष्मृथिवौत्वादिमत्त्वे च चाक्षुषवत्त्वापादनासम्भवान्त्र तत्र चक्षुरादिना तदभावस्य योग्यस्यापि यहः, किन्तु योग्यजलादावेव तद्ग्रहः, घटादौ समवायसम्बन्धावछिनप्रतियोगिताकस्नेहादिसामान्याभावस्तु चक्षुरादिना ग्टह्यत एव घटो यदि चक्षुरादिसंयुक्तत्वे मति महत्त्वोद्भूतरूपवत्त्वे च मति आहवान् स्यात् चाक्षुषवान् स्यात् इत्यापादनस्य मूलशिथिललविरहात व्यर्थविशेषणत्वेष्टापत्त्योः सम्भवेऽपि मूलशैथिल्यविरहादेवापादमादियोग्यतानपायात् श्रापत्त्यादेः सर्वचासम्भवात् व्याप्यादिभ्रमजन्यापाद्यव्यतिरेकादिभ्रमजन्यापत्त्यादेरतिप्रसनत्वाच्च योग्यताया एव यथोकनियमघटकत्वात् मा च प्रहते व्याप्तिमाचं, नन्विष्टापत्त्यादि. विरहेऽपौति चेत्तहि चचुरादिना वाय्वादौ तद्व्यक्तित्वावच्छिन्नप्रतियोगिताकस्तम्भत्वात्यन्ताभावप्रत्यक्षमपि न स्यात् वाय्वादौ स्तम्भववत्वेन साचात् साक्षात्कारवत्त्वापादानासम्भवात् ग्रहादिधारकस्यैव स्तम्भपदवाच्यतया चक्षुःसंयुक्तत्वे पिशाचात्मकस्तम्भे मूलशैथिल्यादित्यतपाइ, 'यदि हौति, 'स्तम्भः पिशाचः स्यात्' चचुःसंयुक्तः कश्चित् पिणाचः स्तम्भः स्यात्, 'स्तम्भवदुपलभ्येतेति मोऽपि पिशाचः पिशाच
