________________
केवलव्यतिरेकानुमानं ।
५०७
तृणारणि-मणिन्यायेनानुमितिविशेषे तद्धेतुत्वमिति वाच्यं । व्यतिरेकिसाध्येऽनुमितित्वासिद्धेः उभयसिङ्घ
चान्वयव्याप्तिज्ञानमेव कारणं केवलव्यतिरेकिण्यपि व्यतिरेकमहचारज्ञानादन्वयव्याप्तिरेव गृह्यते इति मतं तदाम्वयरूपैव निवेशनीया, यदि च केवलव्यतिरेक्यतिरिक्तस्थलेऽन्वयतो व्यतिरे - are व्याप्तिद्वयमेव गमकं केवलव्यतिरेकिणि तु व्यतिरेकव्याप्तिरेव गमिकेति मतं तदान्वयतो व्यतिरेकतश्च उभयरूपैव यथाकथ· चिदनुगतीकृत्य ( १ ) निवेशनीया, तेन (९) वह्निमान् धूमादित्यादावम्ययसहचारज्ञानाधौनव्यतिरेकव्याप्तिग्रहजन्यानुमितौ तत्करणेच नाव्याप्तिरित्याहुः ।
'नम्विति, 'व्यतिरेकी' व्यतिरेकसहचारज्ञानजन्यव्याप्तिग्रहः, 'मानुमानं' नानुमितिकरणं, 'व्याप्तेति हेतुव्यापक माध्यमामानाधिकरण्यरूपान्वयव्याप्तिप्रकारकपचधर्मताज्ञानस्येत्यर्थः, 'श्रच' व्यतिरेकसहचारज्ञानजन्यपरामर्शे, 'व्यतिरेकसहचारात्' साध्याभाव- हेलभावयोः सहचारज्ञानात्, 'तत्र' तयोः साध्याभाव- हेत्वभावयोरिति थावत्, 'व्याप्ति:' व्यापकत्वं, 'श्रन्वयस्य' हेतोः, 'पचधर्मतेति, भासते
(१) व्यभिचारधविरोधिधौविषयत्वेन व्याप्तिदयं अनुगतोद्यत्येत्यर्थः, त
थाचान्वय-सहचार ज्ञानजन्य प्रकृत हेतु धर्मिक प्रकृतसाध्यव्यभिचारधीविरोधिधविषयतावच्छेदकावच्छिन्न विषयक ग्रह जन्यानुमितिकरणत्वं अन्वयव्यतिरेक्यनुमानत्वं तादृशानुमितित्वचान्वयव्यतिरे क्यनुमितित्वमिति भावः । (२) अनुगतरूपेोभयविधव्याप्तिनिवेशेनेत्यर्थः ।
