________________
पराम।
त्यवाधिकेन निराधते, न तु व्याप्यत्वासिहोति चेतना तदन्यान्यमाशोकस्वरूपमेव तच्च व्याप्यमिति सत्यं । न च वस्तुगत्या व्याप्यज्ञानादनुमितिः, अतिप्रसङ्गात् । किन्तु व्याप्यतावच्छेदकप्रकारकज्ञानात्, न च तदन्यान्यत्वं वहिव्याप्यतावच्छेदक, इत्युक्तम् । न चैवं तदन्यान्यत्वादहियाप्यत्वमपि तब नानुमेयं व्यर्थविशेषण
बडिव्यायंगे) विशेष्यतावच्छेदकं सत्पक्षधर्मतायहे विशेषणतावरेदक, तथाच तत्र माध्यवहिव्यायधूमाखोकान्यतरोऽयमिति ज्ञानं ततोऽनुमिनिरिति भावः । 'तदज्ञानदशायामपौति धूमालोकान्यतरत्वाचानदशायामपौत्यर्थः, 'अनुमितिदर्शनात्' तादृप्रसंशयात्मकपरामर्शानन्तरं व्याप्यत्वादिसम्बन्धेन वरनुमितिदर्शनात्, 'न तथा' न मध्ये तादृप्रज्ञानं । 'धूमालोकान्यान्यत्वज्ञानमिति पचे तादाव्यसम्बन्धेन धूमाशोकान्यतरत्वप्रकारक-धूमालोकान्यतरवत्तानिवयं विनेत्यर्थः, 'याप्यत्वानियेनेति पक्षे प्रत्यक्षतो वहिव्याप्यवभकारक-वहिव्याप्यवत्तानिश्थासम्भवेनेत्यर्थः, संभयादिनिरामा विशेषदर्शनविधया तविषयस्योपयोगादित्यभिमानः । 'धूमान्यान्यत्वं बेति, वाशब्द इवार्थ, 'गौरवादिति । न चैकस्थावच्छेदकत्वापेच्या धूमवालोकत्वधर्मइयस्थावच्छेदकत्व एव गौरवमिति वाच्यं । तादृशधर्मस्यैकत्वेऽपि वहुतरभेदादिघटिततया चरमोपस्थितत्वेन च तद्
(१) चास्यं ये इति ख., ग
