________________
परामशः।
रविशेषः, अन्यथा गोत्वमिति ज्ञानस्य निर्विकल्पकत्वापत्त्या व्याप्यत्वग्रहे परामर्श चानुपयोगात् गवेलरात्तित्वे सति सकलगोत्तित्वं गोत्वत्वमित्यनुभवाच ।
वहिव्यायोधमः पर्वतवानिति विशिष्टपरामर्श एवेत्यर्थः, तथाच धूमवरूपसामान्यधर्मावच्छिन्नविशेष्यक-पर्वतवझेदग्रहानन्तरं यथा न तद्घटितविशेषधर्मावच्छिन्नविशेष्यक-पतवत्तानिश्चयः तथा तादृशमामांन्यधर्मावच्छिन्नविशेष्यक पर्वतवत्तानिश्चयानन्तरमपि न तद्घटितविशेषधर्मावच्छिन्नविशेष्यक-पर्वतवझेदवत्तानिश्चय इति भावः । अभ्यपगमवादेनाह, 'अस्तु वेति, 'व्याप्यतयेति व्याप्यतावच्छेदकरूपेण माध्यव्याप्यतयावगते पक्षवत्तयावगतस्य भेदाग्रह इत्यर्थः । कल्पनालाघवं हेतुमाह, 'परामर्शहेतुतयेति। न चैव ययतिरेकज्ञानमित्यादिव्याप्तिबलादेव विशिष्टपरामर्शत्वेन हेतुत्वमिद्धिरिति वाच्य। यत्त्व-तत्त्वयोरननुगमात् उभयवादिसिद्धदृष्टान्ताभावाञ्च तड्याप्तेरसिद्धेः। न च व्यतिरेकेण दृष्टान्तः सुलभ इति वाच्यं । माध्यस्थाप्रसिड्या (१) व्यतिरेकदृष्टान्तस्थाप्यसम्भवादिति भावः । 'श्रमनिष्टधूमज्ञानादपौति धूमेन्द्रियसन्निकर्षविरहदशायामपि धूमत्यरूपेण खण्डशः साध्यव्याप्यत्व-पक्षवत्त्वस्मरणदनुमितिरित्यर्थः ।
(१) वहिव्याप्यधूमत्वावच्छिन्नविशेष्यक-पर्वतवत्तानिश्चयत्वावच्छिमजनक
तानिरूपिवजन्यत्वरूपसाध्याप्रसिद्ध्येत्यर्थः ।
62
