________________
808
तत्त्वचिन्तामणौ
भवः सम्भवति, अत एव यो वहिव्याप्यवान् सेोऽवश्यं वहिमान इति व्याप्तिज्ञानवतोऽनुमिति न्यथा। अथ
स्मरणदेरपि कार्य्यतावच्छेदककोटौ प्रत्यक्षत्वन्यूनवृत्तिधूमत्वादेः प्रवेशेऽपि नासिद्धिः(१) खभिन्नप्रमाणत्वघटककारणतायां खातित्वविशेषणदेव व्याप्तिज्ञानादिव्यक्त्यन्तरजन्यानुमितिव्यक्तिमादाय नामिद्धिः। न च तथापि महत्त्वे व्यभिचारः प्राचीननये तस्य द्रव्यलौकिकप्रत्यक्षत्वावच्छिन्ने द्रव्यवृत्तित्वविशिष्टलौकिकविषयतादिसम्बन्धेन प्रत्यक्षवावच्छिने वा जनकतया निरुकामहकारित्ववत्त्वादिति
त्वप्रकारकप्रत्यक्षं धूमत्वज्ञानकायं इत्याकारककायंताज्ञानीयमुख्यविशेष्यतानिरूपितप्रकारतासमानाधिकरणावच्छेदकत्वं प्रत्यक्षत्वादावेव न तु धूमत्वादौ इति तस्य प्रत्यक्षत्वव्याप्यत्वेऽपि नासिद्धिः । यदिच परम्परायाः संसर्गत्वमभ्युपेयते तदा धूमत्वादेरप्यवच्छेदकत्वं सम्भवति खप्रकारकप्रत्यक्षत्ववत्त्वसम्बन्धेन धूमत्वावच्छिन्न प्रति धूमव
धानत्वेन हेतुत्वकल्पनात् यत उक्त समवायेनेति । (१) व्याप्तिस्मरणभिन्नं मनोभिन्नञ्च यच्चक्षुरूपं प्रमाणं तज्जन्यं यत् वह्नि
व्याप्यधूमवान् पर्वत इत्याकारकं धूमांशेऽलौकिकं पर्वतांशे जौकिक प्रत्यक्षात्मकं ज्ञानं तवृत्तिप्रत्यक्षवन्यूनवृत्ति यत् धूमत्वं तदवच्छिन्नकार्यतानिरूपितकारणताश्रयत्वं व्याप्तिस्मरणे वर्तते धूमत्वप्रकारकप्रत्यक्ष प्रति धूमत्वज्ञानस्य हेतुत्वकल्पनात् अतः खरूपासिद्धिसा. विरिति विभावनीयं ।
