________________
उपाधिवादा।
यथा तुल्ययोगक्षेमयोरुपाधेापकतासन्देहे ईश्वरानुमाने शरीरजन्यत्वाणत्वादिः, यथा च शकपाकजत्वस्य साध्यव्यापकतासन्देहे मिवातनयत्वे।
यत्तु उपाधिसन्देहो नोपाधिन वा हेत्वाभासान्तरमिति तदुद्भावने निरनुयोज्यानुयोग इति । तन्न।
व्यापकतासन्देहात् मन्दिग्धोपाधिरित्यर्थः । न च तस्य मद्धेततया कथं तत्रोपाधिरिति वाच्यं । मद्धेतोरपि दशाविशेषे मन्दिग्धोपाधिकत्वे बाधकाभावादिति भावः। तीयमुदाहरति, 'यथा चेति, 'भाकपाकजत्वस्येति साधनाव्यापकतया मन्दिग्धस्य शाकपाकजवस्टेत्यर्थः, 'मित्रातनयत्वे' मित्रातनयत्वे हेतो, शाकपाक.जत्वमिति प्रेषः । __'नवा हेत्वाभासान्तरं न वा हेत्वाभामः, 'मिरनुयोज्येति, तथाच परार्थानुमान एव उपाधिसन्देहो दूषणं न तु स्वार्थानुमानेऽपौति भावः । 'मन्दिग्धानेकान्निकवदिति अनेकान्तिकत्वसन्देहवदित्यर्थः, एतच्च दूषकत्वमात्रे दृष्टान्तः, तेन व्यभिचारसंशयाधायकत्वाभावेऽप्यस्य न पतिः। 'दूषकत्वात्' उपाधिसन्देहस्य दूषकत्वात्, 'उपाधेरिव' उपाधित्वनिश्चयटेव, 'निख्याधायकतया' व्यभिचारनिश्चयाधायकतया(१) । न च तथापि उपाधित्वसन्देहः स्वरूपसदेव
(१) 'व्यभिचार निश्चयाधायकतया' इत्यत्र 'निश्चयाधायकतया' इति कस्य
चिम्मूलपुलकस्य पाठो वर्तते तमनुसृत्यैव व्यभिचारनिश्चयाधायकतया इति व्याख्यावं मथुरामाथेनेत्यनुमोयते ।
