________________
उपाधिवादः।
तब साध्य-साधनसम्बन्धाभावः पक्षे एवं भावत्वव्यावृत्त्या ध्वंसे जन्यत्वानित्यत्वयाः सम्बन्धोनिवर्तमानः पक्षधर्मताबलादनित्यत्वाभावमादाय सिध्यति, तथा तड्यावृत्त्यायोगोलके इति योजना, 'तड्यात्त्येत्यचापि वैशिष्यं हतीयार्थः, तथाच 'हि' यस्मात्, 'तड्यावृत्तिविशिष्टे 'अयोगोलके' साधनाधिकरणे, 'धूमवत्त्वं व्यावर्त्तते' धूमस्याभावो वर्तत इत्यर्थः, एतेन प्रथमलक्ष्यतावच्छेदकमुपपादितं । ननु तथापि व्याप्यत्वगर्भ दिनीयसक्ष्यतावच्छेदकं तत्रार्दैन्धनेऽव्याप्तमेव तदभावाधिकरणे पौभतेऽयोगोलके शुद्धसाध्याभावसत्त्वेऽपि पचवृत्तिधर्मस्य विशेषणस्य सत्त्वेन तद्विशिष्टसाध्याभावासत्त्वादित्यत आह, 'श्रत एवेति माध्याभावसत्त्वादेवेत्यर्थः, 'तत्रेति, ‘माध्य-साधनसम्बन्धाभावस्तत्र पक्ष इति योजना, ‘माध्य-साधनसम्बन्धाभावः' माधनविशिष्टसाध्याभावः महानसायोगोलकान्यतरत्वादिरूपपक्षवृत्तिधर्मविशिष्टसाध्याभाव इति यावत्, 'तत्र परे' अयोगोलकरूपपक्षे, तत्र शुद्धसाध्याभावसत्त्वे विशेषणमत्त्वेऽपि विशेष्याभावकृतस्य विशिष्टमाध्याभावस्थावश्यकत्वादिति भावः(१) । ननु तथापि ध्वंसो न नित्यो जन्यत्वादित्यत्र(२) (१) बयोगोलकरूपपक्षे महानसायोगालकान्यतरत्वरूपविशेषणस्य सत्त्वे
ऽपि विशेष्यीभूतस्य धूमस्याभावात् विशिष्टसाध्याभावः विशेषणा
भावस्येव विशेष्याभावस्य विशिष्ठाभावप्रयोजकत्वादिति भावः । (२) न नित्य इत्यत्र नित्यत्वं ध्वंसाप्रतियोगित्वविशिलपागभावाप्रतियो
गित्वं, जन्यत्वादित्यत्र जन्यत्वं प्रागभावप्रतियोगित्वमात्रं न तु नित्यवाभावः बतो न साध्याविशेषः ।
