________________
१०
নলিনী
मधिकरणमाधनतावच्छेदकविभिटमाधनाधिकरणप्रसिद्धेः माध्यामधिकरणत्वमपि माध्यतावच्छेदकविशिष्टानधिकरणत्वं, तेन गुणकर्मान्यत्वविशिष्टसत्तावान् जातेरित्यत्र सत्तानधिकरणजात्यधिकरणाप्रमिद्धावपि द्रव्यवादौ नाव्याप्तिः । न चैवमुपाधिशरीरभान एव माध्यव्यभिचारभानादुपाधिव्यभिचारेण पुनर्व्यभिचारानुमानमफलं स्थादिति वाच्यं । हेतुविशेष्यकसाध्यव्यभिचारप्रकारकज्ञानार्थं तदनुमानस्यावश्यकत्वात् तादृशज्ञानस्यैव प्रतिबन्धकत्वात् यत्रोपाখিলাননি মূল আলাঘিয় ন ঘনঘিৰূল সুল तत्र निश्चितोपाधित्वाभावस्थापौष्टत्वात् । माध्यव्यापकत्वमपि माध्यतावच्छेदकविशिष्टसाध्यव्यापकत्वं बोध्यं, अन्यथा गुण-कर्मान्यत्वविशिष्टसत्तावान् जातेरित्यच द्रव्यत्वादावव्याप्यापत्तेः तत्र द्रव्य-गुणन्यतरत्वंन्द्रव्य कर्मान्यतरत्वादिरूपतादृशधर्मावच्छिन्नविशिष्टमत्ताव्यापकत्वेऽपि तादृशद्धसत्ताव्यापकत्वविरहात्। न च निरुकमाध्यानधिकरणनिरुतमाधनाधिकरणवृत्तिधर्मावच्छिन्ननिरुक्तमाध्यममानाधिकरणवृत्तिवे सतीत्येवास्तु किं व्यापकतावच्छेदकत्वपर्यन्तानुसरणेन तादृशमाध्यममानाधिकरणवृत्तित्वञ्च तादृशमाध्याधिकरणनिरूपिताधेयतावच्छेदकत्वं तेन द्रव्यं सत्त्वादित्यत्र द्रव्यान्यत्वविशिष्टसत्त्वे नातिव्याप्तिरिति वाच्यं । व्यापकत्वाप्रवेशे उपाधिशरीरभानस्य उपाधिव्यभिचारित्वनिष्ठमाव्यभिचारित्वव्याप्तिग्रहोपयोगित्वासम्भवात् यथामनिवेशे वैयर्थाभावात् । धूमवान् वक्रेरित्यादौ माधनव्यापकस्य प्रमेयत्वादेवारणय माधनाव्यापकतावच्छेदकत्वप्रवेशः, माधनपदश्च माधनतावच्छेदकावच्छिन्नसाधनपरं, तेन द्रव्यं गुणान्य
