________________
उपाधिवादः।
रित्वप्रवेशः। यत्मामानाधिकरणविशिष्टं साध्यव्यभिचारित्वमित्युको धूमवान् वः रूपवान् द्र्व्यत्वादित्यादौ साधनव्यापके वहिमामचौमत्व-द्रव्यत्वादावतिव्याप्तिरतो 'ययभिचारित्वविशिष्टमिति, ययभिचारित्वं माध्यव्यभिचारित्वञ्च साधनतावच्छेदकावच्छिन्नाधिकरणतात्तीत्युक्तौ पर्वतो धूमवान् बहेरित्यादौ पर्वतेतरत्व-महानसेतरत्वादेरिदं गुरु रूपादित्यादौ पृथिवौत्वाभाव-घटत्वाभावादेखोपाधितापत्तिः श्रतो विशिष्टत्वप्रवेशः, तेषां व्यभिचारित्वविशिष्टसाध्यव्यभिचारित्वञ्च न कुचापि हेतुव्यक्तौ तदधिकरणताव्यको वेति तड्युदासः तृप्ततत्तदहिव-तत्तद्रूपत्वाद्यवच्छिन्नाधिकरणतयैव वहित्व-रूपत्वाद्यवच्छिन्नाधिकरणताबुद्दयुपपत्तौ सकलवयधिकरणरूपाधिकरणसाधारणातिरिक्तैकतदवच्छिन्नाधिकरणलकल्पने गौरवान्मानाभावाच। अत एव रूपवान् द्रव्यत्वात् द्रव्यं सत्त्वादित्यादावपि पृथिवीवाभाव-घटत्वाभावादौ नातिव्याप्तिः हेतौ पृथिवीत्वाभावादिव्यभिचारित्वविशिष्टसाध्यव्यभिचारित्वसत्त्वेऽपि कुत्रापि हेत्वधिकरणताव्यको तदिशिष्टमाध्यव्यभिचारित्वविरहात् अवश्यक्तृतथिवौत्व-जलवादिविभिष्टद्रव्यत्वत्व-सत्तात्वावच्छिन्बाधिकरणतयैव द्रव्यत्वत्व-सत्तावाद्यवच्छिन्नाधिकरणताबुड्युपपत्तौ पृथिव्यादिनवकमाधारणतिरिक्तैकद्रव्यत्वत्वावच्छिन्नाधिकरणतायाः गुणदित्रयसाधारणतिरिकैकसत्तावाद्यवच्छिन्नाधिकरणतायाः कल्पने गौरवात् मानाभावाच। जलवविशिष्टद्रव्यत्वाधिकरणत्वं न पृथिवौहत्तौतिप्रत्ययवत् द्रव्यवत्वावच्छिनाधिकरणत्वं न पृथिवीपत्तौति प्रत्ययस्यापि यकिचिदधिकरणताव्यक्तिमादाय प्रमात्वस्य इष्टत्वात्, अन्यथा तत्तदधि
43
