________________
उपाधिवादः।
स्यादेतत्पर्य्यवसितसाध्यव्यापकत्वे सति साधनाव्यापकउपाधिः, पर्यवसितं साध्यं पक्षधर्माताबलखभ्यं यथा शब्दानित्यत्वातिरिक्तशब्दधातिरिक्तधर्मवान मेयत्वादित्यच पर्यवसितं यत्साध्यम् अनित्यत्वं तस्य
धर्मस्तदानित्यर्थः, पर्यवसितं यत्माध्यमनित्यत्वमिति, नित्यत्वातिरिको यः शब्दधर्मस्तदतिरिकं विशिष्टाभावत्वादुभयं शब्दधर्मातिरिकं घटवादिकमनित्यत्वञ्च तत्रादौ बाधादनित्यत्वस्यैव पक्षधर्मताबलेन सिद्धत्वादिति भावः । 'तस्य व्यापकमिति शुद्धसाध्यस्य केवलावयितया तड्यापकत्वासम्भवादिति भावः। न चेदं सदनुमानमेवेति कथमत्रोपाधिरिति वाच्यं। मौमांसकमतेनाभिधानात् तैः शब्दस्य नित्यत्वाजौकारात्। यद्दा शब्दपदवयं शब्दत्वपरं तथाच शब्दत्वं अनित्यवातिरिकशब्दत्वधर्मातिरिक्रधर्मवत् मेयत्वादित्यवेत्यर्थः, उदाहरणान्तरमाह, 'यदि चेति, 'तथैवेति शब्दत्वं कृतकत्वातिरिकशब्दत्वधर्मातिरिक्तधर्मवत् मेयत्वादितिक्रमणेत्यर्थः, 'तदा अनित्यत्वमिति, पक्षधर्मताबललभ्यस्य कृतकत्वस्थ व्यापकत्वादिति भावः । न चैवं पर्वतो वहिमान् धमादित्यादौ पर्वतीयवहिव्यापकत्वात् पर्वतत्व-पाषाणमयत्वादावतिव्याप्तिरिति वाच्यं। पक्षावृत्तित्वेन विशेपौयत्वादिति() हदयं। पक्षधर्मताबललभ्यसाध्यव्यापकस्य उपाधित्वे प्राचा संवादमाह, 'तदुक्तमिति, 'वाद्युक्रसाध्येति वाद्युतं माध्य
(१) पक्षात्तिवे सतीत्यनेन विशेषणीयत्वादितौति ग०, घ• ।
