________________
उपाधिवादः।
न चेष्टापत्तिः, इतरान्यत्वस्याप्रसिद्ध्या विशेषणं विना व्यात्यग्रहेण तत्सार्थकत्वात् । वस्तुगत्या साध्यव्यापकः पक्षेतर उपाधिरिति चेत्, अस्तु तथा, तथापि पक्षा
सत्त्वेऽपि माध्यव्यापकत्वनिश्चयसम्भवात् अमङ्गतेः । तथाच पक्षे माध्यमन्देहस्तदाहितव्यभिचारसंशयो वा न माध्यव्यापकतानिश्चयपरिपन्थौति त्वयाप्येष्टव्यमिति भावः । 'विपक्षाव्यावर्तकेति 'विपक्षः' माध्याभाववान्, तदव्यावर्तकं तनिष्ठाभावप्रतियोगितावछेदकत्वासम्पादकं यदिशेषणं सम्बन्धमामान्येन तच्छून्यत्वं माध्ययापकत्वं साधनाव्यापकतावच्छेदके विशेषणमित्यर्थः । तथाच विपधनिष्ठाभावप्रतियोगितावच्छेदकत्वासम्पादकविशेषणशून्यसाध्यव्यापकतावच्छेदकमाधनाव्यापकतावच्छेदकधर्मवत्त्वमुपाधित्वमिति भावः । सम्पादकत्वञ्चास्यैतनिष्ठाभावप्रतियोगितावच्छेदकत्वमेतदधौनमिति प्रतीतिसिद्धः खरूपसम्बन्धविशेषः, विपक्षव्यावर्त्तकविशेषणवद्यत्माध्यव्यापकतावच्छेदकं साधनाव्यापकतावच्छेदकं तद्वत्त्वमित्युको ट्रदेतरत्वविशिष्टपर्वतेतरत्व-पर्वतेतरत्वविशिष्टदेतरत्वादावतिप्रसङ्गइत्यतो निषेधदयगर्भता, 'बाधोत्रौतेति वकिरनुष्णः कृतकवादित्यत्र वहौतरत्वस्य परियह इत्यर्थः, “पक्षस्यैव विपक्षत्वादिति, पक्षस्यैव विपक्षतया वहिविशेषणस्येतरत्वनिष्ठविपक्षनिष्ठाभावप्रतियोगितावच्छेदकत्वसम्पादकत्वादिति भावः। 'न त पर्वतेतरत्वादेरिति न त पर्वतो वद्धिमान् धमादित्यादौ पर्वतेतरत्वादेः परिग्रह इत्यर्थः, तत्र पर्वतविशेषणस्येतरत्वे पर्वतनिष्ठाभावप्रतियोगितावच्छेदकत्वम
