________________
२९२
तत्वचिन्तामो
मनमा वर्तमानखक्चतिमाध्यत्वज्ञानसम्भवेन चिकीर्षासम्भवात् मामान्यलक्षणयाः प्रत्यामत्तित्वानभ्युपगमेऽपि चामलक्षणायाः खमते प्रत्यासत्तित्वावश्यकत्वादित्यास्तां विस्तरः। 'न चेति, सामान्यलक्षणायाः प्रत्यामत्तिलखौकार रति शेषः, 'संभयविरोधीति घटो न वेति मंशयविरोधीत्यर्थः, समानाकारो हि नित्यः संशयविरोधी अत एव जातिमानित्यादिनिययेऽपि घटो न वेति मंशयः, प्रकृते तु घटो न वेति संशयः कोटितावच्छेदकघटत्वांशे निष्पकारकः, प्रमेयवन्तरति सामान्यलक्षणजन्यप्रत्ययस्तु न तथेति भावः । 'स्वसामग्रोविरहादिति, घटत्वांगे, निथ्यकारका) घटवविशिष्टज्ञानं प्रति घटलांचे निष्यकारक) ज्ञानमेव हेतुः अन्यथा जातिवादिरूपेण घटत्वप्रकारकघटज्ञानेऽपि भूतलं घटवदिति घटलांचे अन्याप्रकारकघटत्वप्रकारकम्बटवविभिष्टबुड्यापत्तेः जातिवरूपेण घटत्वज्ञानेऽप्ययं घट इति विशिष्टबुझ्यापत्तेश्च तादृशविलक्षणविषयताया भूतलं घटाभाववदिति बाधनिश्चयाभावस्यायं न घट इति भेदग्रहाभावस्थ च कार्यतावच्छेदकत्वेन सामान्यसामग्रीमर्यादयैव तदवच्छिन्नापादनसम्भवात् । न च तदानौं घटत्वांगे जातित्वप्रकारकज्ञानस्थापि सामग्रीमत्त्वान्न घट इति घटत्वां निष्पकारक) ज्ञानमिति वाच। जातिवादिप्रकारकज्ञानसामग्र्यास्तादृशविलक्षणविषयतामालिज्ञानं प्रत्यप्रतिबन्धकत्वेन तदुत्पत्तावपि बाधकाभावात्, अन्यथा
(१) निर्विकम्त्यकात्मक० इति ग• घ• । (२) निर्विकल्पकात्मकमिति ग००। (३) निर्विकल्पकमिति घ० ।
