________________
सामान्यलक्षणा।
व्यभिचारस्थापि विरहादित्यमत्पूर्वपक्षोऽपि · निरस्तः घटवदिति स्मरणोत्तरं जायमाने परम्परासम्बन्धेन घटत्वप्रकारकमानसोपनौतभाने यथोकरीत्या योगजधर्मजन्ये घटत्वप्रकारकघटविणेव्यकप्रत्यक्षे च व्यभिचारवारणय तत्प्रवेशस्यावश्यकत्वात् । एतेनाभावत्वाद्यखण्डोपाधिरूपमामान्यलक्षणायाः कार्य-कारणभावो व्याख्यातः, जात्यखण्डोपाध्यतिरिक्रपदार्थज्ञानञ्च प्रत्यासत्तिरेव नेति मामान्यपदार्थनिर्वचन एव प्रतिपादितं । नन्वेवंरूपेण कार्य-कारणभावे जातित्वरूपेणैव जातिव्यक्तिमात्रप्रकारकज्ञानानन्तरं जातित्वावच्छिन्नजातिमत्त्वप्रकारेण निखिलजात्यायप्रत्यक्षं कथं स्थान जात्यन्तराश्रयस्य ज्ञानप्रकारोभूतजातिव्यतरावयवाभावात् वहपतो घटत्वादिप्रकारकत्वस्य कार्य्यतावच्छेदकत्वाचेति चेत् । । जातिवरूपेण जातिप्रकारकलौकिकात्यचदशायामन्तो निर्वितावच्छेदकस्यापि परम्परासम्बन्धेन जातित्वघटकनित्यत्वादिघटकोभूतध्वंसत्वाद्यखण्डोपाधिप्रकारकज्ञानस्थावश्यकतया(१) तत एव मामान्यज्ञानानातित्वावच्छिनजातिमत्त्वरूपेण निखिलजात्याश्रयस्य माक्षात्कारात् जात्याराश्रयस्थापि परम्परासम्बन्धेन तदाश्रयत्वात् ।
वज्ञानस्य इतरत्वप्रतियोग्यंशे खरूपतो घटत्वावगाहित्यनियम
इति भावः । (१) जातित्वस्य नित्यानेकसमवेतवरूपस्य घटकौमूतनित्यत्वस्य प्रागभा
वाप्रतियोगित्वविशिध्वंसाप्रतियोगित्वरूपतया नित्यत्वस्य जातिवघटकत्वं ध्वंसत्वस्य नित्यत्वघटकत्वञ्चेति भावः ।
