________________
२५८
নলিনাময়ী 'यत्नादिसिद्धकार्य-कारणभावविरोधादिमूलाः . केचित्तर्का इति। तन्न । तत्र प्रमाणानुयोगेऽनुमान
रख पर्यवसानात् । न च.व्याप्तिग्रहान्यथानुपपत्त्यैव तर्कस्यानादिसिद्धव्याप्तिकत्वज्ञानमिति वाच्यम् । अनुपपत्तरप्यनुमानत्वात्।
प्रयोजकः न तु व्याप्तियहे अत एवेत्यर्थः, 'अप्रमात्वादिति, इदमापाततः तर्कस्थाप्यंशतः प्रमात्वात् । वस्तुतस्तकस्य प्रामान्वेऽपि तं प्रति संस्कारो न जनकः किन्तु प्रयोजक एवेति न प्रमाणन्तरत्वमित्येव तत्त्वं । 'तश्चेति व्यभिचारसन्देहाभाववत्त्वञ्चेत्यर्थः, 'तदभावेऽपि' थभिचारमन्देहाभावाभावेऽपि व्यभिचारसन्देहेऽपौति यावत्, व्यभिचारसन्देहस्य योग्यतादिसन्देहरूपतया शब्दादिनार्थनिर्णयेऽविरोधित्वादिति भावः। भ्रान्तोदेशयति, 'नन्विति, 'यभिचारादर्शनवदिति व्यभिचारनिर्णयाभाववदित्यर्थ:(१), यथा व्यभिचारनिवयाभाव-सहचारदर्शनं न व्याप्तियाहकं अन्यथा यत्र यभिचारसंशयो वर्तते तत्र व्याप्तियहापत्तेः तत्रापि व्यभिचारनिश्चपाभाव-सहचारदर्शनयोः मत्त्वात्तथा व्यभिचारमंशयाभाव-तर्कयो
निं न व्याप्तियाहकं शासत्त्वदशायामपि व्यभिचारशकाविरहासुकूलतर्कयोहानसम्भवात् तत्र व्याप्तियहापत्तेरिति(२) । 'यभिचारीति
(१) व्यभिचारानिश्चयवदित्यर्थ इति ग०, ३० । (२) यथेत्यादिः व्याप्तिग्रहापत्तेरितीत्वन्तः पाठा ग० पुस्तके नास्ति ।
