________________
२३.
तत्वचिन्तामो
शशक्षाप्रतिबन्धकं शङ्कायां न नियतोपादानं निय
धनतानिश्चयस्य तर्कोत्तरकाखौनत्वेन तत्पूर्ववर्त्तिाप्रतिबन्धकमाभावात्।
तस्य प्रकाप्रतिबन्धकतायामन्वय-व्यतिरेको दर्शयति, 'महायामिति, यतः इत्यादि, यतः शङ्कायामुत्पद्यमानायां 'न नियतोपादान' नाषय-व्यतिरेकानुविधायित्वज्ञानं, 'नियतोपादाने च' अवय-व्यतिरेकानुविधायित्वज्ञाने च, 'न शङ्का' इत्यर्थः, नियतमुपादानं यस्येति व्युत्पत्त्या नियतोपदानपदस्यान्वय व्यतिरेकानुविधायित्वज्ञानपरत्वात्। न च वयन्वय-व्यतिरेकानुविधायित्वस्य वहिसत्त्वे उत्पद्यमानले मति वहिं विनानुत्पाद्यमानत्वरूपतया निरुतवयसमवहितअन्यत्वाभावघटितत्वेन तविषयस्य बाधनिश्चयतया प्रथमसंशयप्रतिबन्धकत्वसम्भवेऽपि विरोध्यविषयकतया कथं हतीयप्रकाप्रतिबन्धकलं कथं वा द्वितीयशङ्काप्रतिबन्धकलमपि त्रंशतो बाधनिश्चयस्य विशेष्यतावच्छेदकमामानाधिकरण्येन संशयाप्रतिष
वकतया बाधनिश्चयविधया द्वितीयशाप्रतिबन्धकत्वासम्भवादिति वाच्यं । वड्यन्वय-यतिरेकानुविधायित्वावच्छेदेन वजिन्यालोकादौ नान्तरौयवहिके घटादौ च वयसमवहिताजन्यत्व-सहेतुकावनिश्चयायावर्तकधर्मदर्शनविधयेव तस्य तादृशशायामपि प्रतिबन्धकत्वात्। न चांगतोबाधनिश्चयवदंगतो व्यावर्त्तकधर्मदर्शनमपि न विशेध्यतावच्छेदकमामानाधिकरण्येन संशयनिवर्त्तकमिति वाच्यं । बाधनिश्चयस्थले तथा नियमेऽपि व्यावर्त्तकधर्मदर्शनादिखले तथा
