________________
तत्वचिन्तामगै
मात् । अतएव स्थानुन वेति संशयोत्तरं जायमानऽयं स्यातुरिति प्रत्यचे इदं न रजतमिति भ्रमोत्तरं जायमाने इदं रजतमि त्यादिप्रत्यक्षे च स्वातन्व्येण विशेषणज्ञानविधया वा स्थानत्वव्याप्यवककोटरादिमान् रजतत्वव्याप्यताकचक्यविशेषवामित्यादिविभेषदर्शनस्य व्याप्तिप्रकारक-पक्षधर्मातानिश्चयात्मकस्य जनकत्वेऽपि नातिव्याप्तिः विशेषदर्शनस्य विपरीतविश्वयविरोधित्वेन विशेषणक्षामलेन वा हेतुतया एतादृशनिश्चयत्वेनाकारणत्वात् तत्र व्याप्तेरुपनौतभानसामग्रीसत्त्वेन व्याप्तिघटकतया प्रभावादिविषयकत्वाञ्च, न वा तमानयेत्यादौ तच्छन्देन व्याप्यादिविशिष्टोपस्थितिद्वारा अनिते वडिव्यायधूमवत्पर्वतमानयेत्यादिशाब्दबोधे महावाक्यार्थज्ञानस्य
पदार्थापस्थितिविधया अवान्तरवाक्यार्थज्ञानजन्यतयोपनर्यार्थज्ञान. जन्ये न्यायार्थज्ञाने वातिव्याप्तिः पदार्थापस्थितेः कारणतावच्छेदकेऽतिरिकस्य पदंज्ञानजन्यत्वस्य प्रविष्टतया निश्चयवस्थाप्रविष्टतया च तचापि तादृशनिश्चयत्वेनाकारणत्वात् व्याप्तिघटकतया अभावार दिविषयकत्वाच्च। नापि परामर्शानुव्यवसाये वहिव्याप्योधूमः धूमवान् पर्वतः वहिव्याप्योधूमः पालोकवान् पर्वत इत्यादिज्ञानानुव्यवसाये वा विषयविधया परामर्शस्य तादृप्रज्ञानस्य च हेतुत्वेऽयतिव्याप्तिः अनुव्यवसायं प्रति परामर्शदेविषयत्वेन सत्तड्यक्तित्वेन वा हेतुतयां तचापि यथोक्कनिषयत्वेनाकारणत्वात् व्याप्तिघटकतथा प्रभावादिविषयकत्वाञ्च । एवमनुमितिवदापत्तावपि परामर्थस्य देवत्वेऽप्यापत्तौ नातिव्याप्तिः तचाप्रामाण्यवानास्वन्दितयथोक्तानियत्वेन हेततया कारणतावच्छेदकोऽतिरिकथाप्रामाण्यवानास्वन्दितवस
