________________
वातिवाद।
करणाभावाश्रवः, संयोगाभावे कर्मादौ न थोमसामानाधिकरणमितिप्रतीतेः। न चैवं तस्य व्याप्यवृत्त्यभाववापत्तिरिति वाच्च। निकप्रतियोमिसमानाधिकरणभिवाभावस्य विशेषताविशेषेणवशिवतिमहिनाभावस्यैव वा व्याप्यरत्यभाववादिति भावः। यहा मनु प्रतियोग्यसमानाधिकरणवघटितप्रथमलक्षणे संयोगी सत्त्वादित्यादावतियाप्तिः हेतोः संयोगाभावौयप्रतियोगिसमानाधिकरणतथा खप्रतियोग्यसमानाधिकरणहेतोः समानाधिकरणे न मंयोगाभावः किन्तु अन्यात्यन्ताभाव एव तत्प्रतियोगितावच्छेदकता न संयोगत्वस्येत्यत आई, 'कर्मणि चेति, 'संयोगाभावः' संयोगाभावरूपः साध्याभावः, 'प्रतियोग्यममानाधिकरण इति प्रतियोगिनोऽसमान प्रतियोग्यधिकरणवृत्तित्वशन्यं यत्साधनं तदधिकरणकस्तदधिकरणनिष्ठ इत्यर्थः, तस्थाधिकरणं यस्येत्यधिकरणर्थकषष्ठ्यन्तान्यपदार्थयधिकरणबहुनौहिसमासस्यं तदधिकरणमधिकरणं यस्येति मध्यपदस्खोपिसमासस्य वा प्राश्रयणात् । सत्तायां कर्मणि न संयोगसामानाधिकरष्यमित्यादिप्रतीत्या सामानाधिकरणस्याव्यायवृत्तित्वेन मतादावपि कर्मावच्छेदेन संयोगसामानाधिकरण्याभावमत्त्वादिति भावः(१) ।
ननु सामानाधिकरण्यं नाव्याप्यवृत्ति संयोगिवृत्तित्वाभावो न सत्तावृत्तिरित्यादिप्रतीत्यनुपपत्तेः सत्तायां कर्मादौ न संयोगमामा- . माधिकरणमित्यादिप्रतीतेय कर्मादाववच्छेदकत्वसम्बन्धेन सत्ता
(१) यदेबादिपाठः स. म. पुलवाये गालि।