________________
तत्त्वचिन्तामणौ
वृत्यनियामकविषयतादिसम्बन्धेन माध्यतायां घटवज्ञानवादित्यादावतिव्याप्तिः मृत्यनियामकसम्बन्धस्य प्रभावप्रतियोगितानवच्छेदकत्वेन ज्ञानत्वसमानाधिकरणभावप्रतियोगितायां विषयितादिमम्बन्धावच्छिन्नव-घटत्वाद्यवच्छिन्नत्वोभयाभावसत्त्वादिति चेत् । न । वृत्तिनियामकसम्बन्धवत् वृत्त्यनियानकसम्बन्धस्याप्यभावप्रतियोगितावच्छेदकत्वात्। न चैवमपि तादात्म्यसम्बन्धेन माध्यतायां घटो द्रव्यत्वादित्यादावतिव्याप्तिः मूलोकलक्षणवाक्येऽत्यन्ताभावपदसत्त्वेन अत्यन्ताभावनिरूपितप्रतियोगिताया एव लक्षणघटकतया तादृशप्रतियोगितामामान्ये तादात्म्यसम्बन्धावच्छिन्नत्व-घटत्वाद्यवच्छेद्यत्वोभयाभावसत्त्वादिति वाच्यम् । अत्यन्ताभावस्थात्र प्रयोजनविरहेणानुपादेयत्वात् । न च तथापि संयोगादिसम्बन्धेन द्रव्यत्वादिमायके द्रव्यं पृथिवौत्वादित्यादावतियाप्तिः संयोगसम्बन्धावच्छिन्नद्रव्यत्वाभावनिरूपितप्रतियोगिताव्यतः स्वावच्छेदकसम्बन्धेन स्वावच्छेदकावच्छिनसम्बन्धिन एवाप्रसिद्भुत्वं किश्वभावान्नरौयप्रतियोगिताव्याय एव तथा तत्र संयोगसम्बन्धावच्छिन्नत्व-द्रव्यत्वावच्छिनत्वोभयाभावसत्त्वादिति वाच्यम्। तदवच्छित्रसामानाधिकरण्यदलेनेव नविरामात् माध्यतावच्छेदकसम्बन्धेन तदवच्छिन्नसम्बन्धिनि हेतुतावच्छेदकसम्बन्धेन सम्बन्धित्वस्य तदर्थत्वान्) माध्यतावच्छेदकहेततावच्छेदकसम्बन्धघटितमाध्यमामानाधिकरण्याजाने सम्बन्धागरेण माध्यमामानाधिकरण्य ज्ञाने वानुमित्यमुदयात् । तादा
(१) तदचिनसामानाधिकरण्यदलार्थवादित्यर्थः ।
