________________
विरूपदर्शनादि
श्रीसूत्रकनागचूर्णिः ॥२६१॥ I
लोच्छणा अप्पाणं परं वा तदुभयं वा बुग्गाहेमाणा विरुवरूवाणि दरिसणाणि, कथं?, दाणेण महाभोगा देहिनां सुरगतिश्च | शीलेन। भावनया च विमुक्तिरित्यादि, किंच-यश्च वेदान्तश्च के ब्राह्मणे दधात् , यो वा विहारं कारयति, किंच-'एगपुप्फपदाणेण, आसीतिः कल्पकोटयः। सुखिनस्तिष्ठति, एवमकिरिओ आता जेसिं ते होंति अकिरियाता, जमादितित्ता मणुस्सा जमियनिर्दिष्टस्य निर्देशः, आदिइत्ता गृहित्वा, स्वयं अन्यांश्च गाहित्वापि अणादीयं अणवदग्गं संसारं भमंति, किश्चान्यत् , यदि सर्वमक्रियं तेन कथमादित्यः उत्तिष्टति ? अस्तं वा गच्छति ?, कथं वा चन्द्रमा वर्द्धते हीयते च?, नवा सरितः प्रस्पन्देरन् , नवा वायवो वायेयुः, सर्वसंव्यवहारोच्छेदः स्यात् , एवमुक्ताः ब्रुवते-'णातिच्चो उद्वेति ण अस्थमेई 'ति वृत्तं ॥५४१॥ आदित्य एव नास्ति, कुतस्तर्हि तदुत्थानमस्तमनं वा १, मृगवृष्णिकासदृशं तु एतदिति लोहितमर्कमंडलमवभासते, एवं चन्द्रमापि नास्ति, कुतस्तर्हि वृद्धिहासोत्थानास्तमनानि ?, किंच-संघातो मरीची उद्वेति, उट्ठो णासेणं इमं लोगं तिरियं करेति, करेत्ता सेणं इमं लोगं उज्जोवेति पभासति, न सरितोऽपि ण संदंति, न च न वायवः, ततः कथं न संदिष्यते वास्यंति वा ?, स्याद् बुद्धिः-उत्तिष्ठन्नादित्यो दृश्यते अस्तं च गच्छन् , यतः पूर्वस्यां दिशि दृष्टः अपरस्यां दिशि दृश्यते, तेन क्रियावान् , देवदत्तस्य हि गतिपूर्विका देशान्तरप्राप्ति दृष्ट्वा चन्द्रादित्यावनुमीयेते, सरितश्च स्यन्दमाना दृश्यन्ते, वायवश्च वृक्षाग्रकंदादिमिरनुमीयते क्रियावंत इति, तच्चासत्, कथं?, गतं न गम्यते तावत् , अगतं नैव गम्यते । गतागतविनिर्मुक्तं, गम्यमानं न गम्यते॥१॥ एवमयं वंध्यो लोकः, वंध्यो नाम शून्यः, अथवा वन्ध्यावत् अप्रसवत्वाद्वन्ध्यो, लोकायतानां हि न मृतः पुनरुत्पद्यते, एतावानेप परमात्मा, त एवं दर्शनं भाव| यति, गलागत्यमपि कुर्वाणा नोद्विजन्ते, मातरं भगिनीं वा गत्वा नानुतप्यते, येपां बंधाभाव एव ते कथं पापेभ्यो निर्वय॑न्ते?
॥२६॥
