Page Text
________________
:: १२६ : तत्वार्थविवार्थदीपि।। पं० २० टी०
: - नन्वते सत पदार्था तत्त्वानीत्युक्तम्, पदार्थत्वं च पंदशक्तिविषयत्वं, तथा च जीवादिपदशक्तिबह एव कथमिण्यत इत्यत आह
सूत्रम् नामस्थापनाद्र०यभावतसन्न्यासः ॥ १॥ ५॥
(यशो० टीका०) तृतीयार्थे तसिः, एवं च नामस्थापनाद्रव्यभावस्तेषां जीवादीनां न्यासः स्वस्वपद- .' 'याभिधानम् , बन्धपदेन संसारस्थाश्रवस्य च तत्कारणतयाभिधानमित्ययं संसारनिवृत्ति- । मोक्षप्रवृत्तिप्रगुणः प्रवक इत्यपि युक्तं पश्यामः, न चैवं सम्प्रदायातिक्रमः, अनेकन यसमूहात्मकत्वाद्भगवत्प्रवचनस्येति सूक्ष्मभीक्षणीयमिति तातपादश्रीयशोविजयोपाध्याया अनेकान्त तत्वव्यवस्थायां प्राहुरिति । तदेवं जीवाजीवादीनि सप्तैव तत्वानीति व्यवस्थितम् । यदि चाभ्युदयहेतुतया पुण्यस्य तत्प्रतिपक्षतया पापस्यापि च पृथा निरूपणमावश्यकम् , तदाऽभ्यु-... दयनि श्रेयसहेतुप्रवृत्यनुकूलज्ञानविषयतया जीवाजीवादयो नचैव पदार्था निरूपणीया इति परममुनिसिद्धान्तसरणिः । तदेवं चतुर्थसूत्रटीका परिपूर्ति गतेति।
પશ્ચમબ્રજ્ઞાવતર મિાહતે હત્યાના શhવષયત્વમિતિ-વાળ્યુંपाचकमावसम्वन्धरूपशक्तिहद्वारा पदजन्यबोधविशेष्यत्वमित्यर्थः । ननु नामस्थापनाद्रय. भावतस्तन्यास इति सूत्रमयुक्तमुक्तम् । “जत्थ य जं जाणिजा, निक्खे निक्सिवे णिरवसेसं " इत्यनेन यथापरिज्ञानं निक्षेपा र कल्पनाया अप्यनुमतत्वेन तमाश्रित्य-" णाम .. मणी दविएँ, खित्ते काले तहेव भारे अ । एसो खलु निक्खेयो, दसगस उ छविहो होइ ॥१॥ इति । णामं ठरणा दविएँ, मा य पर्यसंगहे किए चेव । पजर्व भाव य तहा, सत्तेए एकमा होति ॥ २ ॥ इति च । नाम उवणा दैविए, ओहे भर तभवे य भोगे य । संजम जस कित्ती" जीवियं च भण्णत्ती दसहा ॥३॥ इति च । नौमं । दविएँ, खेत द्धा-उ उवरती पसंही । संजर्मप्पागलै जोहे", अचल गणण संघणा भावे ॥ ४ ॥” इति । च तत्तत्सूत्र उक्तत्वानिक्षेपाणां पविधत्तं सप्तविधत्वं दशविधत्वं पञ्चदशविधत्वादिकश्चेति । नीमादिचतुष्टयाधिकानिक्षेपस भवादिति चेत्, उच्यते, यद्यपि सम्भवन्ति करिगश्चित्पदार्थअविका अपि निक्षेपाराथापि न ते सर्ववस्तुषु नियताः, नियता नामस्थापनाद्र०यभावनिक्षेपा एव, तेषामेव वस्तुत्यव्यापकत्वात् , न हि किमपि तस्त्वरित यन्नामादिचतुश्यव्यभिपारि स्यात् । उक्तञ्च माये-" नामादिभेदसत्य-बुद्धिपरिणाममाओ णिययं । जं वत्थु अस्थि लाए, चउपाय तयं सव्वं ॥ १॥” इति । नियतनिक्षेपाभिप्रायेणेत तातपादोमास्वातिभगवता सिद्धातोपनिषदिना प्राणायीति नायुक्तमुक्तमिति । एतत्तवमग्रे स्पष्टीभविष्यति ।। ५६ निक्षेपचतुष्टय एव तत्वविद्भिदधिकनिक्षेपान्तवः कर्तव्यः । उक्तञ्च-"चतु काम्यधिक स्पह, न्यासो थोऽन्यस्य दयते । एतद र्गितः सोऽपि, ज्ञातव्यो धाधनान्वितः ॥ १॥” इति । रपदशनिग्रह इति-ननु सर्वे शब्दासर्वार्थवाचका इत्यभ्युपगमाजिनानुगैररावर ..
| SR No. | 010492 |
| Book Title | Tattvarthadhigama Sutra |
| Original Sutra Author | Umaswati, Umaswami |
| Author | Vijaydarshansuri, Yashovijay |
| Publisher | Motiji Kapurchand Tarachand |
| Publication Year | 1955 |
| Total Pages | 472 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Tattvartha Sutra, Tattvartha Sutra, & Tattvarth |
| File Size | 35 MB |