Kasaya Pahuda Sutta

SR No.: 010396
Original Sutra Author: N/A
Author: Hiralal Jain
Publisher: Veer Shasan Sangh Calcutta
Publication Year: 1955
Total Pages: 1043
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 71 MB

Page 61

३६
प्रस्तावना एदे चेव अट्ठ कसाया च । ५१. सम्मत्तेण बावीसाए विहत्ती । ५२, सम्मामिच्छत्तण तेवीसाए विहत्ती । ५३. मिच्छतेण चदुवीसाए विहत्ती । ५४. अट्ठावीसादो सम्मत्तसम्मामिच्छत्तेसु अवणिदेसु छब्बीसाए विहत्ती । ५५. तत्थ सम्मामिच्छत्ते पक्खित्ते सत्तावीसाए विहत्ती । ५६. सव्वाश्रो पयडीओ अट्ठावीसारो विहत्ती ।
कसायपाहुडचूर्णिमें उसकी स्वीकृत वर्णन-शैलीसे मोहके उक्त १५ सत्त्वस्थानोकी प्रकृतियोका वर्णन अनुलोम क्रमसे किया गया है । पर इन्हीं सत्त्वस्थानोंका वर्णन कम्मपयडीमे प्रतिलोमक्रमसे किया गया है, जिसका निर्देश स्वयं ही चूर्णिकार कर रहे हैं । यथा
(चू० ) १, २, ३, ४, ५, ११, १२, १३, २१, २२, २३, २४, २६, २७, २८ एयाणि मोहणिज्जस्स संतकम्मट्ठाणाणि । सुहगहणणिमित्तं विवरीयाणि वक्खाणिज्जति । तत्थ अट्ठावीसा सव्वमोहसमुदतो । ततो सम्म ते उव्वलिए सत्तावीसा । ततो संमामिच्छत्ते छव्वीसा, अणादिमिच्छदिहिस्स वा छव्वीसा । अट्ठावीसातो अणंताणुबंधिविसंजोजिए चउवीसा । ततो मिच्छत्ते खविते तेवीसा । ततो संमामिच्छत्ते खविते बावीसा । ततो संमत्ते खविते एक्कवीसा । ततो अट्ठकसाते खविते तेरस । ततो नपुंसगवेदे खविते बारस । ततो इत्थिवेए खविए एक्कारस । ततो छन्नोकसाते खविते पंच । ततो पुरिसवेए खविए चत्तारि । ततो कोहसंजलणे खविते तिन्नि । ततो माणसंजलणे खविते दोन्नि । ततो मायासंजलणाते खविते एको लोभो । (कम्मप० सत्ता० पृ० ३४)
पाठक देखेंगे कि कसायपाहुडचूर्णिमें अनुलोम या पूर्वानुपूर्वीसे वर्णन किया गया है और कम्मपयडीचूर्णिमें वही प्रतिलोम या पश्चादानुपूर्वीसे किया गया है। इस प्रतिलोम क्रमसे कहनेका कारण उसके प्रारम्भ में ही चूर्णिकारने बतला दिया है कि कथनकी सुविधाके लिए वे ऐसा कर रहे हैं।
(२) सम्यग्मिथ्यात्व और सम्यक्त्वप्रकृतिके उत्कृष्टप्रदेशसत्कर्मका स्वामित्व कसायपाहुडचूर्णिमें इस प्रकार बतलाया गया है
पृ० १८५-८६, सू० ८. गुणिदकम्मंसियो दंसणमोहणीयक्खवप्रो जम्मि मिच्छत्तं सम्मामिच्छत्ते पक्खित्तं तम्मि सम्मामिच्छत्तस्स उक्कस्सपदेसविहत्तिो । ६. सम्मत्तस्स वि तेणेव जम्मि सम्मामिच्छत्तं सम्मत्ते पक्खित्तं तस्स सम्मत्तस्स उक्कस्सपदेससंवकम्मं । __ अब इसका मिलान कम्मपयडीकी चूर्णिसे कीजिए
ततो लहुमेव खवणाए अभुट्टिो जम्मि समये मिच्छत्तं सम्मामिच्छत्ते सव्यसंकमेण संकंतं भवति, तम्मि समये सम्मामिच्छत्स्स उक्कोसपदेससंतं भवति । जम्मि समये सम्मामिच्छर सम्मत्ते सव्वसंकमेण संकंतं भवइ, तम्मि समये सम्मत्चस्स उक्कोसपदेससंतं भवति । ( कम्मप० सत्ता० पृ० ५७ )

Translation AI Generated

Preface: These are the eight karmas. 51. Twenty-two divisions with right belief. 52. Twenty-three divisions with right faith. 53. Twenty-four divisions with wrong belief. 54. Twenty-six divisions where right belief and right faith are not included. 55. Twenty-seven divisions where right faith is included. 56. All the twenty-eight primary natures.

In the Kasayapahuda Churni, the description of the 15 states of Moha (delusion) has been given in the ascending order as per the accepted style. However, the description of the same states of Moha has been given in the descending order in the Kammapayadi Churni, which the Churnikara himself has indicated.

As per the Kammapayadi Churni:
1, 2, 3, 4, 5, 11, 12, 13, 21, 22, 23, 24, 26, 27, 28 are the states of Mohaniryya (that which destroys Moha). For the sake of easy understanding, the reverse order is explained.

From the twenty-eight, all the Moha-samudaya (arising of Moha). Then the twenty-seven that are above it. Then the twenty-six of Samyag-mithyatva (mixed right and wrong belief). Then the twenty-four of Mithyatva (wrong belief). Then the twenty-three of Samyag-mithyatva. Then the twenty-two of Samyaktva (right belief). Then the thirteen of the eight Kasayas (passions). Then the twelve of Napumsaka-veda (neuter gender). Then the eleven of Itthi-veda (feminine gender). Then the five of Channa-kasayas (hidden passions). Then the four of Purisa-veda (masculine gender). Then the three of Krodha-samjalana (rise of anger). Then the two of Mana-samjalana (rise of pride). Then the one Lobha (greed) of Maya-samjalana (rise of deceit).

The Churnikara has stated the reason for explaining in the descending order, for the sake of convenience in narration.

(2) The ownership of the excellent state of Samyag-mithyatva and Samyaktva-prakriti is described in the Kasayapahuda Churni as follows:
Sutra 8. In that in which Mithyatva and Samyag-mithyatva are included, the excellent state belongs to Samyag-mithyatva. 6. Similarly, in that in which Samyag-mithyatva and Samyaktva are included, the excellent state belongs to Samyaktva.

Now, match this with the Kammapayadi Churni:
At the time when Mithyatva and Samyag-mithyatva are completely mixed, the excellent state belongs to Samyag-mithyatva. At the time when Samyag-mithyatva and Samyaktva are completely mixed, the excellent state belongs to Samyaktva.