________________
प्रमेयधोतिका टीका. उ. ए.५३ वनषण्डादिकवर्णनम्
८२७ अंगुलिकोशस्तेनातायात व्याः स्वरमकारो लयस्तमनुलरद् गेय लयसुसंप्रयुक्तमिति कथ्यते । 'महसुसंपउत्तं ग्रहसंप्रयुक्तस्, य: मम वंशनाच्यादिमिा करोगृहीतस्तन्मार्गानुसारि गेयं महसुसंयुक्तम्, 'मनोहर' मनोहर-मनोऽपिलपणीयम् । कथं श्रुतं गेयम् ? तन्नाइ-बस इत्यादि, 'मउपरिमियपर संचार' मृदुकरिभितपदसंचारम्, मृदु-मृदुना स्वरेण युक्तं न तु कठोरेण सबा बन्न इवशेऽक्षरेषु-घोलनावर विशेषेषु संचलन् गेडी प्रतिमासने लाद संचारो रिमितमित्युच्यते, मृदुरिभित देघु गनिमद्धेषु संचारी यन्त्र गेरो तद मृदुरिसितपदसंचारम् । 'सुरई सुरति, शोभना रतिः-आनन्दो यदि श्रोतमा तत् मुरति । तथा-'सुगई" मुनति, शोभना नति:-अङ्गानां नमनं रचनातोऽवसाने यहि तह सुनति शेयम्, शब्द जैसे शब्द उन ता और मारियों के होते है यहां पर जोगेश को अनेक विशेषणों से युक्त किया गया है उन विशेषणों का तथा सूत्र में आत और भी पदों की व्याख्या इस प्रकार से है-जिन किन रादिकों का यहां कथन किया गया है वे सब धन्सर देश के ही भेद है भद्रशाल आदि चार धन सुमेरुतवत पर ही है इला भद्रशालबन मेरू की लमन्ततः भूलि बा लरक सम अर्थात् नीचे की भूमि है, मेरु की प्रथम मेखला में लन्दनपन्न है इसके उपर दुम्दरी मेखला में सौमनस वन है इल से उपर चूलिका के पार्श्व भागो में चारों तरफ पण्डकवन है महाहिलवान् हेलचन क्षेत्र की उत्तर दिशा में है और यह उसकी लीना का कत्ती होने ले पर्षद पर्वन्द बाहलाता है शेष गद्य आदि के लेद के गेय आठ प्रकार का होता है जो वर्षधर पर्वतों का यह उपलक्षक है, इश्यले अन्य वर्षधर पर्वत भी जान लेना चाहिये નીકળતા શબ્દ જેવા શબ્દો એ તૃણ અને મણિના હોય છે. અહીયાં જે ગેયને અનેક વિશેષણોથી યુકત કરવામાં આવેલ હોય એ વિશેષણોને તથા સૂત્રમાં આવેલ બીજા પદેનું વર્ણન આ પ્રમાણે છે. જે કિન્નર વિગેરે અહીંયાં કથન કરવામાં આવ્યું છે, તે બધા વ્યન્તર દેનાજ ભેદ છે ભદ્રશાલ વિગેરે ચાર વને સુમેરૂ પર્વત પર જ છે તેમાં ભદ્રશાલન મેરૂની ચારે બાજની ભમી સમ અર્થાત નીચેની ભૂમિ છે. મેરૂની પ્રથમ મેખલામાં નન્દનવન છે. તેના ઉપર બીજી મેખલામાં સૌમનસ વન છે. તેની ઉપર ચૂલિકાના પાશ્વભાગમાં ચારે તરફ પંડકવન છે મહા હિમવાન્ હૈમવત ક્ષેત્રની ઉત્તર દિશામાં છે. એ એની સીમાને બતાવનાર હોવાથી વર્ષધર પર્વત કહેવાય છે. બાકિ ગદ્ય વિગેરેના ભેદથી ગેય આઠ પ્રકારનું હોય છે જેમકે વર્ષધર પર્વત એ અહિં ઉપલક્ષક છે, તેથી બીજા વર્ષધર પર્વત પણ સમજી લેવા જે ગેય સ્વર
जी० ११३
