________________
०४
जीवाभिगमसूत्रे पपातिकदेवपुरुषेभ्य उपरितनप्रैवेयकदेवपुरुषाः संख्येयगुणाः बहत्तरक्षेत्रपल्योपमासंख्येयभागवाकाशप्रदेशगशिप्रमाणत्वात् ननु कथमेतज्ज्ञायते यत् अनुत्तरोपपातिकदेवपुरुषापेक्षया उपरितनग्रैवेयकदेवपुरुषा संख्येयगुणा अधिकाः १ इति चेदत्रोच्यते-विमानबाहुल्यात् , तथाहिअनुत्तरदेवानां पञ्चविमानानि, विमानशतं तु उपरितनौवेयकप्रस्तटे प्रतिविमानं चासंख्येया देवाः यथायथा चाऽघोऽधोवर्तीनि विमानानि अधिकानि भवन्ति तथातथा तत्र देवा अपि प्रचुरतया लभ्यन्ते, ततो ज्ञायते यत्-अनुत्तरविमानवासिदेवपुरुषापेक्षया बृहत्तरक्षेत्रपल्योपमाऽसंख्येयभागवल्काशप्रदेशराशिप्रमाणत्वेन उपरितनौवेयकप्रस्तटे देवपुरुषाः संख्येय गुणा अधिका इति । एवमुत्तरत्रापि भावना कर्त्तव्या। उपरितनौवेयकदेवपुरुषापेक्षया मध्यमग्रवे
देवों में सबसे कम अनुत्तरोपपातिक देव होते हैं. क्योकि वे क्षेत्र पल्योपम के असंख्यातवें भागवर्ती जितनी आकाशप्रदेशराशि होती हैं उतने प्रमाणवाले होते हैं। अनुत्तोपपातिक देव पुरुषों की अपेक्षा उपरितनवेयक देवपुरुष संख्यातगुणे अधिक होते हैं, क्योंकि ये वृहत्तर क्षेत्रपल्योपम के असंख्यातवें भागवर्ती आकाशप्रदेशराशि प्रमाणवाले होते हैं।'
प्रश्न-यह कैसे जाना जाय कि अनुत्तरोपपातिक देवों की अपेक्षा से उपरितन प्रेषेयकदेव संख्यातगुणे अधिक होते हैं ? ___ उत्त-यहां उपरितनप्रैवेयक प्रस्तट में विमान अधिक होते हैं जैसे अनुत्तर देवों के पाँच विमान होते हैं और उपरितनौवेयक प्रस्तट में सौ १०० हिमान होते हैं, प्रत्येक विमान में , असंख्यात देव होते हैं, जैसे जैसे नीचे नीचे रहने वाले विमान अधिक होते है वैसे वैसे उनमें देव भी प्रचुर होते हैं इसलिये जाना जाता है कि अनुत्तर विमान देवपुरुषों की अपेक्षा वृहत्तर क्षेत्र पल्योपम के असख्यातवें भागवर्ती आकाश प्रदेश प्रमाण वाले होते है દેવામાં સૌથી ઓછા અનુત્તપિપાતિક દેવ હોય છે કેમકે–તેઓ ક્ષેત્ર પલ્યોપમના અસંખ્યાત માં ભાગવતી જેટલી આકાશ પ્રદેશ રાશિ હોય છે એટલા પ્રદેશના હોય છે અનુત્તરપપા. તિક દેવપુરૂ કરતા ઉપરિતન પ્રિવેયક દેવ પુરૂષ સ ખ્યાત ગણું વધારે હોય છે કેમકે— બૃહત્તરક્ષેત્ર પલ્યોપમના અસંખ્યાતમાં ભાગવતા આકાશ પ્રદેશરાશિ પ્રમાણ વાળા હોય છે.
न-सेवी शत तशी शाय. अतुत्तरो५५ति ४२di परितन वेय४ हेक् સંખ્યાત ગણું વધારે હોય છે?
ઉત્તર–અહિયા ઉપરિતન વેયક પ્રસ્તટમાં વિમાને વધારે હોય છે, જેમકે—અનુત્તર દેના પાંચ વિમાન હોય છે અને ઉપરિતન શૈવેયક પ્રસ્તટમાં સે ૧૦૦ વિમાને હોય છે, દરેક વિમાનેમાં અસંખ્યાત દે હોય છે. જેમ જેમ નીચે નીચે રહેવા વાળા વિમાને વધારે હોય છે. તેમ તેમ તેમાં દેવે પણ અધિક હોય છે તેથી જાણી શકાય છે કે–અનુત્તર વિમાન દેવપુરૂ કરતાં બૃહત્તર ક્ષેત્ર પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગવતી આકાશ પ્રદેશ પ્રમાણ