________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र० २
पुरुपाणामल्पवहुत्वनिरूपणम् ५०३ ।। वानव्यन्तरदेवानाम् 'जोइसियाणं' ज्योतिष्काणाम् ज्योतिष्कदेवानाम् 'वेमाणियाण य' वैमानिकानां च 'कयरे कयरे हितो' कतरे देवाः कतरेभ्यो देवेभ्यः 'अप्पावा' अल्पा वा 'बहुया वा' बहुका वा 'तुल्ला वा' तुल्या वा "विसेसाहिया वा' विशेषाधिका वा देवेषु परस्परं कस्यापेक्षया कस्याल्पत्व बहुत्वं तुल्यत्वं विशेषाधिकत्वं वेति प्रश्नः, भगवानाइ-गोयमा' इत्यादि गोयमा' हे गौतम! 'सम्वत्थोवा' वेमाणियदेवपुरिसा' सर्वस्तोकाः सर्वेभ्योऽल्पीयांसो वैमानिकदेवपुरुषा भवन्तीति । 'भवणवासी देवपुरिसा असंखेज्जगुणा' वैमानिकदेवपुरुषा पेक्षया भवनवासिनो देवपुरुषाःअसंख्येय गुणा अधिका भवन्तीति । 'वाणमंतर देवपुरिसा असंखेज्जगुणा' वानव्यन्तर देवपुरुषा. भवनवासिदेवपुरुषापेक्षया असंख्येयगुणा अधिका' भवन्तीति 'जेइसियदेवपुरिसा संखेज्जगुणा' वानव्यन्तरदेवपुरुषापेक्षया ज्योतिष्कदेवपुरुषाः संख्यातगुणा अधिका भवन्तीति ।
अत्र देवप्रसङ्गवशात् केवल देवपुरुषाणामल्पबहुत्वं प्रदर्श्यते--देवेषु सर्वस्तोकाः अनुत्त. रोपपातिकदेवपुरुषाः क्षेत्रपल्योपमासख्येयभागवाकाशप्रदेशगशिप्रमाणन्वात् । अनुत्तरो'जोइसियाण' ज्योतिष्क देवो के और 'वेमाणियाणं' वैमानिकदेवों के 'कयरे कयरेहिंतो' कौन देव किन देवों की अपेक्षा 'अप्पा वा बहुया या तुल्ला वा विसेसाहिया वा' मल्प हैं कौन बहुत हैं कौन तुल्य है और कौन विशेषाधिक हैं । गौतम के इस प्रश्न के उत्तर में भगवान् कहते हैं- 'गोयमा ! ' हे गौतम ! 'सव्वत्थोवा वेमाणियदेवपुरिसा' सबसे कम वैमानिक देवपुरुष हैं 'भवनवासी देवपुरिसा असंखेज्जगुणा' वैमानिक देवपुरुषों की अपेक्षा भवनवासी देवपुरुष असंख्यात गुणे अधिक होते हैं । 'वाणमंतरदेवपुरिसा असंखेज्जगुणा' भवनवासी देवपुरुषों की अपेक्षा वानव्यन्तर देवपुरुष मसंख्यातगुणे अधिक होते हैं। 'जोइसियदेवपुरिसा संखेज्जगुणा' वामन्यन्तरदेवपुरुषों की अपेक्षा ज्योतिष्क देव संख्यातगुणे अधिक होते है।
यहां देवों के प्रसंगवश से केवल देवपुरुषों का अल्पबहुत्व दिखलाया जाता हैन्त२ देवामा 'जोइसियाणं' ल्याति वोमी मन 'वेमाणियाणं' वैभानि वामा " कयरे कयरेहिंतों" या हे ४या हुवा ४२di "अप्पा वा बहुया घा तुल्ला वा विसेसाहिया वा' ५ छ ? यावि याहेव ४२ता पधारे छे ? याहेव यावनी तुल्य છે ? અને કયાદેવ ક્યાદેવથી વિશેષાધિક છે ? ગૌતમ સ્વામીના આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ
छ- "गोयमा। गौतम ! “सव्वत्थोवा वेमाणियदेवपुरिसा' सौथी माछ। वैमानि: विषु३१ छे. "भवणवासिदेवपुरिसा असंखेज्जगुणा" वैमानि हेव ५३॥ ४२di मनवासी हे ५३५ २मसभ्यात म पधारे हाय छे. "वाणमंतरदेवपुरिसा असंखेज्जगुणा" नवनवासी हे पु३॥ ४२ता पान०यन्त२ व ५३५ अस च्यात ग वधारे डाय छे “जोइसियदेवपुरिसासंखेजगुणा" पान०य-तरव ५३॥ ४२ता न्योतिष् हेव ५३५ सध्यात वधारे डाय छे. - અહિયાં દેવાના પ્રસંગથી કેવળ દેવ પુરૂનુ જ અલ્પ બહુપણું બતાવવામાં આવે છે