________________
अर्थदीपिका, अर्थ तथा कथा सहित. शहए प्रणीतकपालमोचनस्तोत्रे सूर्यस्तुतिरूपेप्युक्तं ॥ एक नुक्तजनानां तु, चामि होत्रफलं नवेत् ॥ अनस्तनोजनान्नित्यं, तीर्थयात्राफलं नवेत् ॥ ५ ॥ रात्रिनोजनकारिणां च कथं नामाचमनेपि शुदिः ॥ यतः ॥ त्रयीतेजोमयो जानु, रितिवेदविदोविः ॥ तत्करैः पूतमखिलं, गुनं कर्म समाचरेत् ॥६॥ नैवादुतिन च स्नानं, न श्रादं देवतार्चनं ॥ दानं वा विहितं रात्रौ, नोजनं तु विशेषतः ॥ ७ ॥ आयुर्वेदेपि॥ हन्नानिपद्मसंकोचश्चंडचिरपायतः ॥ थ तोनक्तं न नोक्तव्यं सूक्ष्मजीवादनादपि ॥ ७ ॥ नावार्थः-पोताना वज नगोत्रमा मरण थाय, त्यारे सूतक पाले . परंतु दिवसनाथ एवा सूर्य अ स्त थाय त्यारे केम नोजन थाय? ॥१॥ सूर्य अस्त थवापली जल ,ते रु धिर समान थाय . तथा अन्न डे ते मांस समान थायडे,माटे रात्रिनोज न करनारने ग्रास लेतां मांसनदण कस्या जेटलो दोप थाय ॥ ॥ हे युधिष्ठिर ! रात्रिनेविषे उदकपण गृहस्थ कोइने पावु नहि, तेमज तपस्वी ये तो विशेकरीने पण पावू नहिं ॥३॥ जे रुडी बुद्धिवाला पुरुषो रात्रिने विपे एक मासपर्यंत सर्वथा आहारनो त्याग करे , तेने एकपड़ना उपवा सनुं फल प्राप्त थाय .॥॥ वलीस्कंदपुराणमां श्रीरुई करेला कपालमोचन नामा सूर्यस्तुतिरूप स्तोत्रनेविषे कह्यु के के ॥ दिवसमां एकवार नो जन करनार प्राणीने अग्निहोत्र यझसमान फल प्राप्त थाय ने अने सूर्य अस्त यया पेहेलां जमनारा प्राणी तीर्थयात्राना फलने प्राप्त थाय ॥५॥ अने रात्रि जोजन करनारने जलना आचमनथी पण शुद्धि थाय नहिं. क हेलु ले के ॥ वेदत्रयीमय सूर्य , एम वेदना जाणनारा पुरुषो कहे . माटे तेना किरणथी पवित्र थयेलां समग्र गुन कर्मनुं आचरण करवू ॥६॥ रात्रिने विषे आदुति करेली होय ते पण खोटी थाय , खान पण खोटुं थाय जे, तथा श्राम अने देवार्चन ए सर्व खोटुं याय ,अने दान दीधे पण व्यर्थ जायजे. नोजनतो विशेषेकरीनेज व्यर्थ थायजे. ॥ ७ ॥ आयुर्वेदमां पण लखेलु के ॥ ज्यारे सूर्य अस्त थायचे त्यारे हृदयनानिकमलनो संको च थायजे. एमाटे रात्रिनेंविषे जमवु नहिं तथा रात्रिमा सूक्ष्मजीवनुं पण नोजन अज्ञानपणाथी थइ जाय ॥ ७ ॥
माटे विवेकी जीवे रात्रिये चारे आहार बांमवा. कदाचित् चारे थाहा र बांझी न शकाय, तोपण अशन अने स्वादिम तो जरुर बांमवांज. स्वा