________________
१३७ - जैनकथा रत्नकोष नाग चोथो. रतिथी, अरतिथी, दाक्षिण्यथी, वाचालपणाथी अने विकथादिकें करी जुतुं बोलाय. अर्थात् ए पूर्वोक्त सर्व प्रकारे करी जूतुं बोलाय ले.
जेषकी जीवने पीडा उपजे, ते जो सत्यवचन होय तोपण ते जूठं जा गवं. कह्यु के ॥ अलियं न नासियवं, अनि दु सबंपि जं न वत्तवं ॥ सचंपि तं न सचं, जं पर पीडाकरं वयणं ॥ १ ॥ नावार्थः- जूटुं वचन बोलवू नहीं, तथा ते साचुं पण न बोलवू, के जे साचुं बोलवाथी परजी वने पीडा उपजे, तेवू साचुं पण न बोलवू ॥ १ ॥
ते मृषावाद व्रत वे प्रकारें , एक तो स्थूल महोटु जे अत्यंत उष्टपरि पामे मृषावचन नांख के जेथकी लोकविरु६ राज दंमादिक नय उपजे, ते स्थूल जूठ कहियें अने तेथी विपरीत जेथकी राजदंमादिक लोक विरु नही उपजे, ते सूक्ष्म जूठ कहीयें. ___ वली प्रकारांतरें मृपावाद कहे जे ॥ यतः॥ उविहोय मुसावान, सुह मो थूलो अ तब इह सुहमो ॥ परिहासाश्प्पनवो, थूलो पुण तिव संकेसो ॥१॥ नावार्थः- मृपावाद वे प्रकारनो . एक सूक्ष्म अने बीजो स्थल, तिहां हास्यादिकें मृषावचन बोलवू ते सूक्ष्म मृपावाद जाणवो. अने जे अ त्यंत आकरा तीव्रसंक्वेशे करी बोलवं, ते स्थूलमृषावाद जाणवो.
यहां श्रावकने सूक्ष्म मृपावादनी जयणा , तेनुं पञ्चरकाण नथी अने स्थूल नृपावादनुं पञ्चरकाण .जेमाटे आवश्यकनी चूर्णीमां कह्यं ॥यतः॥ जेण नासिएण अप्पणो परस्स वा अश्ववाघा ॥ अश्संकलेसोथ जा यते तं अहाए अपहाए वा ण वयकत्ति ॥ नावार्थः-जे वचन बोले थके पोताने अने परने अत्यंत व्याघात थाय, अत्यंत संक्लेश थाय तेवा वचन पोताने स्वार्थे बोले अथवा स्वार्थ विना बोले.
हवे सूत्रनी गाथानी व्याख्या करियें बैयें. मृपावादविरमण रूप वीजें अणुव्रत परिस्थूल ते अति महोटुं स्थूल एटले बादर ते लोकने विषे पण अपकीर्ति प्रमुखy कारण एवं अलीक वचन बे. हवे तेना पण पांच नेद में, एक कन्यालीक, बीजुं गवालीक, त्रीजुं नूम्पनीक, चोथु परनी थापण उलववी, पांचमुं कूडी सादी जरवी, ए पांच नेद जाणवा.
१ तिहां प्रथम कन्यालीक ते जे विष कन्या होय तेने रागथी एम कहे के ए विषकन्या नथी, तथा जे विषकन्या न होय तेने षथी विष कन्या