________________
वृषोत्सर्ग प्रयोगः। सूर्यः स्वाहा' इत्यन्तेनानुवाकशेषेणाभिमन्त्रयते । ( य० सं० ११४५५०) मयोभूरभि मा वाहि स्वाहा मारुतोऽसि मरुतां गणः । शम्भूमयोभूरभि मा वाहि स्वाहाऽवस्यूरसि दुवस्वाञ्छम्भूर्मयोभूरभि मा वाहि स्वाहा ॥ यास्ते अग्ने सूर्ये रुचो दिवमातन्वन्ति रश्मिभिः । ताभिन्नों अद्य सर्वाभी रुचे जनाय नस्कृधि ॥ या वो देवाः सूर्ये रुचो गोष्वश्वेषु या रुचः । इन्द्राग्नी ताभिः सर्वाभी रुचं नो धत्त बृहस्पते ॥ रुचं नो धेहि ब्राह्मणेषु रुचछ राजसु नस्कृधि । रुचं विश्येषु शूद्वेषु मयि धेहि रुचा रुचम् ॥ तत्त्वा यामि ब्रह्मणा वन्दमानस्तदाशास्ते यजमानो हविभिः। अहेडमानो वरुणेह बोध्यरुशल स मा न आयुः प्रमोषीः ॥ स्वर्ण धर्मः स्वाहा स्वर्णाकः स्वाहा स्वर्ण शुक्रः स्वाहा स्वर्ण ज्योतिः स्वाहा स्वर्ण मूर्यः स्वाहा
इत्यनामिकया स्पृशन्नभिमन्त्र्य वृषवत्सतरीपुच्छान् गृहीत्वा दक्षिणाभिमुखो भूत्वा तिलकुशजलान्यादाय पितृतीर्थेन तिलाक्षतयुतं जलं वक्ष्यमाणमन्त्रैः पित्रादिभ्यो दद्यात् ।
स्वधा पितृभ्यो मातृभ्यः पशुभ्यश्चापि तृप्तये । मातृपक्षाश्च ये केचिद्येचान्ये पितृपक्षकाः ।। गुरुश्वशुरबन्धूनां ये चान्ये कुलसम्भवाः । ये प्रेतभावमापन्ना ये चान्ये श्राद्धवर्जिताः ॥
वृषोत्सर्गेण ते सर्वे लभन्तां तृप्तिमुत्तमामिति । ततो वत्सतरीयुतं वृषमैशान्यां प्रणोदयेत् । ततो लोहकाराय वरं दद्यात् । यथाशक्ति ब्राह्मणान् पायसेन भोजयेत् । तत आचार्याय गां दद्यात् । भूयसी च ब्राह्मणेभ्यो दत्त्वा यस्य स्मृत्येति पठेत् ।
निरीशितके ( अस्वामिके) औपादानिकस्वत्वसत्त्वेऽपि उत्सृष्टानां वृषवत्सतरीणां
"मयोभूरभिमावाहि स्वाहा” इत्यादिना "स्वर्णसूर्यः स्वाहा” इत्यन्तेन अनुवाकशेषेणाभिमन्यते” इति तद्व्याख्यानाञ्च (१८१४५-५०) यजुःसंहितास्थानुवाकशेषेणैवाभिमन्त्रणं निर्दिष्टम् इति बोध्यम् । .
