________________
५२
अन्त्यकर्म दीपके
(१) ततो वृषाय वत्सतरीदानपूर्वको वृषवत्सतरीणां वस्त्रेण संश्लेष:यं हि वो मया दत्त: सर्वासां पतिरुत्तमः | तुभ्यं चैता मया दत्ता: पल्यः सर्वा मनोरमाः ॥
इति मन्त्रेण । ततो वृषवत्सतरीभिश्चतस्रोऽग्निप्रदक्षिणा : कारयित्वा वृषपुच्छे पुरुषसूक्तेन प्रेतनाम्ना च तर्पणं कुर्यात् । ततो देशकालौ सङ्कीर्य अमुकगोत्रस्यामुकप्रेतस्य ( गोत्रायाः प्रेताया : ) प्रेतत्वविमुक्ति पूर्वकायस्वर्गलोकप्राप्तये इमं वृषं यथाशक्त्यलङ्कृतं गन्धाद्यर्चितमेवंविधवत्सतरीसहितं रुद्रदैवतमहमुत्सृजामि इति संकल्प्य करसम्पुटं कृत्वा प्राङ्मुखो भूत्वा -
एतं युवानं पतिं वो ददामि तेन क्रीडन्तीश्चरथ प्रियेण | मा नः साप्तजनुषाऽसुभगा रायस्पोषेण समिषा मदेम || इति पठित्वा सव्येन पाणिना वृषपुच्छं गृहीत्वा दक्षिणेन कुशतिलजलमादाय अमुकगोत्रायामुकताय ( गोत्रायै प्रेतायै ) ' वृष एष मया दत्तस्तन्तारयतु सर्वदा' - इत्युच्चार्य जलादिकं भूमौ प्रक्षिपेत् ।
ततो वत्सतरीमध्यगतमुत्सृष्टं वृषं ( २ ) “मयो भूः" इत्यादिना "स्वर्ण
( १ ) वत्सं वसीं समानाय्य बध्नीयात् कङ्कणं तयोः । वैवाह्येन विधानेन स्तम्भमारोपयेत्तदा ॥
इति गारुडोक्तेः सर्वमेतद् वच्यमाणं लभ्यते ।
(२) मयोभुर्वातो अभिवातूखा ऊर्जस्वतीरोषधीरारिशन्ताम् । पीवस्वतीजवधन्याः पिबन्त्ववसाय पढते रुद्र मृड ॥ याः सरूपा विरूपा एकरूपा यासामग्निरिष्ट्या नामानि वेद । या अङ्गिरसस्त पसेह चक्रुस्ताभ्यः पर्जन्यमहिशर्म यच्छ ॥ या देवेषु तन्वमैरयन्त यासां सोमो विश्वा रूपाणि वेद । ता अस्मभ्यं पयसा पिन्वमानाः प्रजावतीरिन्द्र गोष्ठे रिरीहि ॥ प्रजापतिर्मह्यमेता रराणो विश्वैर्देवैः पितृभिः संविदानः | शिवाः सतीरुप नो गोष्ठमाकस्तासां वयं प्रजया संसदेम ॥
(ऋ० सं० अ० ८-८-२७ ) इति ऋक्संहितायां गोदेवताकं सूक्तं दृश्यते । युज्यते च तेनाभिमन्त्रणम् । उक्तं च बौधायनेन तेनैव, तथापि पा० गृ० कां० ३१९ कण्डिकायां "नभ्यस्थमभिमन्त्रयते” ““मयो भूरित्यनुवाकशेषेण" इत्युक्तेः सर्वैरेव भाष्यकारैः पद्धतिकारैश्च
..
