________________
३८६ ]
[ તવોધિની વિકૃતિવમૂવિતમ્ अन्यथैतद्वैषम्यनिर्वाहकप्रतिनियतात्मव्यापाराभ्युपगमप्रसङ्गाद् , तत्तस्काले तत्तत्पुरुषस्य मोक्षमपादकतत्तत्सहकारिचक्रसमवधायकानन्तशक्तिमत्प्रधानास्युपगमे च तत्तत्क्षणोत्तरकाथै तत्तत्क्षणस्यैव हेतुस्वावश्यकतया तत्कालैककारणपरिशेषादेव किमन्तगडुना प्रधानेनेति द्वात्रिंशिकांप्रकरणावादाभिहितमस्माभिः ।
यदपि ' परार्थाश्चक्षुगदयः' इत्युक्तम् , तत्राप्याधेयातिशयो वापर: साध्यत्वेनाभिप्रेतः १,यद्वाऽविझार्थनाधेयातिशयश्च २, आहोस्वित् सामान्येन चक्षुरादीनां पाराय॑मानं साध्यत्वेनाभिप्रेतम् ३ इति विकल्पत्रयम् , नाधः- सिद्ध साधनात् , अगाभिरपि चक्षुरादीनां त्याह-एकमुताविति । अन्यया एकमुक्तौ' सर्वमुक्त्यनभ्युपगमे । एतद्वैषम्येति५कस्य मुक्तिरन्यस्य न मुक्तिरित्येवं यद् वैषम्यं तन्निवाहक तत्सम्पादको यः प्रतिनियतात्मव्यापार:-यो मुत्यर्थं तदुपायानुष्ठानं करोति तस्य मुक्तिः, यस्तु न तथा यतते तस्य न मुक्तिरिति मुत्यर्थ यतमानस्य पुंसो व्यापारत्तस्याभ्युपगमप्रसङ्गादित्यर्थः । यस्मिन् काले यस्य पुरुषस्य मोक्षस्य सम्पादकं तत्सहकारिचक्र तत्समधानानुकूलशक्तिमत्प्रधानतरतस्य पुरुषस्य तदासुक्तिरित्युपगमे प्रतिनियतलहकारिचमानन्त्यस्य तपादकरात्यानन्त्यस्य कल्पनीयतया तदपेक्षया लाववाद् यद्यत्क्षणोत्तरं यद्यत् कार्य भवति तत्तत्कार्य तत्तत्क्षणस्य कारणत्वमित्येवं कल्पनैव भद्रा, किमनर्थिकया प्रधानकल्पनयेत्याह- तत्तत्काल इति। तत्तद्विरतराधिगतयेऽसतिवात्रिंशिकाप्रकरणादिकमवलोकनीय विशेष जिज्ञासुभिरित्याशयेनाह-द्वात्रिंशिकाप्रकरणादाविति। अस्माभि यशोविजयोपाध्यायैः।
___ व्यतिरिक्तात्मसिद्धिपर्यवसायि चक्षुरादीनां परार्थत्वसाधनमवि सायस्य विकल्पजर्जरितमित्याह-यदपीति । तत्रापि पाश्चक्षुरादयः' इति साधनेऽपि। नाच इति-धियातिशयः परः साध्यत्वेनाभिप्रेत