________________
२५२]
[ રીવોની વિવૃતિવિવિતનું अन्त्यस्तु ज्ञात-ज्ञानादिविकल्पलयापेक्षया द्वितीयवस्तुनि तदाकाराकारिताया वृत्तरतितराभेकीमावेविस्थानम् , तदा जलाकाराकारितलवणानवमासे जलमात्रावभासदाद्वितीयवस्वीकाराकारित. चित्तस्यनवमासेऽद्वितीयवस्तुभागमनमासते, ततश्चास सुपुप्तेन भेदः, उभयत्र वृत्यभाने समानेऽपि तवृत्तिसझावा-ऽसद्भावमात्रण तयोर्भदोपपत्ता
अस्याङ्गानि-"यम नियमा ऽऽसन-प्राणायाम-प्रत्याहार-धारणाथान-समाधयः""यम-नियमा-SSसन-प्राणायाम-प्रत्याहार-धारणा-ध्यानसमाधयोऽष्टाचशानि" पातञ्जलयोगदर्शनद्वितीयपादे सू० २९॥] । तत्र
निर्विकल्पकसमाधि लक्षयति- अन्त्यस्त्विति-निर्विकल्पसमाधि: पुनरित्यर्थः। तदाकाराकारितायाः अद्वितीयवस्वाकाराकारितायाः। तदा निर्विकल्पसमाध्यवस्थायाम्। जलाकारेति- जले प्रक्षिप्त लवणं जलाशरमेयोपजायत इति न तदानीं लवणपिण्डावभासः, किन्तु M૦માત્રાવામાલ પવ, તકન્નિર્વિક્સપરમધાટે દ્વિતીયવસ્વાकाराकारितचित्तवृत्तिर्भवति, परं सा नविभासते, किन्तु अद्वितीय: वस्तुमानमेवावभासत इत्यर्थः । ततश्च तदानीमनवमासमाना द्वितीय वस्त्वाकारवृत्तिसधीचीनाऽद्धितीयवस्तुमानावभासतश्च । अस्य निर्वि फरपकसमाधेः। ततश्च' इत्यनेनोक्तमेव तयोरभेदाभावहेतुं स्पष्टयतिउभयत्रेति-निर्विकल्पकसमाधिःसुषुप्त्योरित्यर्थः । तद्वृत्तीति-अद्वितीयवस्त्वाकावृत्तीत्यर्थः । तयो निर्विकल्पकसमाधि सुषुप्त्योः, निधिकल्पकसमाधौ अद्वितीयत्त्वाकारवृत्तिसद्भाव, तसभावश्च सुपुता. વિભે વિદ્ધધધ્યાહતા તયોપિપરિત્યર્થ ___ येभ्यो निविकल्पसमाधिमानमासादयति. तान्यज्ञानि दर्शयति- अस्येति-निर्विकल्पसमाधरित्यर्थः। अष्टानां. समाध्यशानां. થમાવીનાં વરૂપ કાળોપચતિ- તન્નતિ- યમનિયમ વિશ્વછછું.
