Page Text
________________
१५
कर्मविपाकनामा प्रथमः कर्मप्रन्यः । सबजनाक्षरमकारादिहकारपर्यन्तमुच्यते । तदेतद्वितयमानात्माकमपि श्रुतकारणत्वादुपचादेव भुतम् । लब्ध्यक्षरं तु शब्दश्रवणरूपदर्शनादेरर्थप्रत्यायनगर्माऽक्षरोपलब्धिः । यदाह
जो अक्सरोवलंमो, सा लद्धी तं च होइ विनाणं ।
इंदियमणोनिमितं, जो आवरणक्खओवसमो ॥ (विशे० गा० ४६६) ततोऽक्षरैरमिलाप्यमावानां प्रतिपादनप्रधानं श्रुतमक्षरश्रुतम् १ । नन्वनमिलाप्या अपि किं केचिद्भावाः सन्ति, येनैवमुच्यतेऽमिलाप्यभावानां प्रतिपादनप्रधानं श्रुतम् । इति, उच्यतेसन्त्येव । यदाहुः श्रीपूज्या:
पेण्णवाणिज्जा भावा, अणंतभागो उ अणमिलप्पाणं । पण्णवणिज्जाणं पुण, अणंतमागो सुयनिबद्धो । जं चउदसपुरधरा, छट्ठाणगया परुप्परं हुंति । तेण उ अणंतभागो, पण्णवणिज्जाण जं सुत्तं ॥ अक्खरलंमेण समा, ऊणहिया हुंति मइविसेसेणं ।
ते वि हु मईविसेसा, सुयनाणभंतरे जाण ( विशे० गा० १४१-४३) अनक्षरश्रुतं श्वेडितशिरःकम्पनादिनिमित्तं मामाहयति वारयति वेत्यादिरूपमभिप्रायपरिज्ञानम् २१ तथा संज्ञिश्रुतं तत्र संज्ञानं संज्ञा "उपसर्गादातः" (सि० ५-३-११०) इत्यङ्ग प्रत्ययः । सा च त्रिविधा-दीर्घकालिकी हेतुवादोपदेशिकी दृष्टिवादोपदेशिकी। यदाह भाष्यसुधाम्भोनिधिः
ईंह दीहकालिगी कालिगि ति सन्ना जया सुदीहं पि। संभरह भूयमिस्स, चिंतेह य किह णु कायर ॥ (विशे० गा० ५०८) "जे पुण संचिंतेडे, इटाणिद्वेसु विसयवस्थूसु । वहति नियत्तंति य, सदेहपरिवालणाहेउं ।। पाएण संपयं चिय, कालम्मि न यावि दीहकालंजा। ते हेउवायसन्नी, निश्चिट्ठा हुंति अस्सण्णी । सम्मदिही सन्नी, संते नाणे खओवसमियम्मि । अस्सण्णी मिच्छत्तम्मि दिद्विवाओवएसेणं ॥ (विशे० गा०५१५-१७)
योऽक्षरोपलम्मः सा लभिस्तच भवति विज्ञानम् । इन्द्रियमनोनिमित्तं य आवरणक्षयोपशमः ॥ २ प्रज्ञापनीया भावा अनन्तभागस्त्वनमिलाप्यानाम् । प्रज्ञापनीयानां पुनरनन्तभागः श्रुतनिबद्धः ॥ ३ यचतुर्दशपूर्वधराः पदस्थानगताः परस्परं भवन्ति । तेन सनन्तभागः प्रज्ञापनीयानां यत् सूत्रम् ॥ ४ खुत्तं क० घ०॥ ५ अक्षरलम्मेन समा जनाधिका भवन्ति मतिविशेषैः । तानपि तु मतिविशेषान् श्रुतज्ञानाभ्यन्तरे जानीहि । ६ इह दीर्घकालिकी कालिकीति संज्ञा यया सुदीर्धमपि । संस्मरवि भूतमेष्यत् चिन्तयति च कथं नु. कर्तव्यम् ॥ ये पुनः सचिन्त्य इष्टानिष्टेषु विषयवस्तुषु । पर्तन्ते निवर्तन्ते च खदेहपरिपालनाहेतोः॥ ८ प्रायेण साम्प्रतमेव काले न चापि दीर्घकालझाः। ते हेतुवादसहिनः निश्चेष्टा भवन्ति अमेशिनः। ९काताक०॥१. सम्यग्दृधिः संही सति ज्ञाने क्षायोपशमिके । भसंझी मिथ्यात्वे दृष्टिवादोपदेशेन ।।
| SR No. | 010087 |
| Book Title | Chatvara Karmgranth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chaturvijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 1934 |
| Total Pages | 289 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 16 MB |