Page Text
________________
कर्मस्तवाल्यो द्वितीयः कर्ममन्यः । विशतिः २८ आयुषि चतसः ४ नामि त्रिनवतिः ९३ गोत्रे द्वे २ अन्तराये पञ्च ५ सर्वपिण्डेऽवाचत्वारिंशं शतं भवति, तेन च ससायामधिकारः। उदयोदीरणयोः पुनरौदारिकादिबन्धनानां पञ्चानामौदारिकादिसङ्घातनानां च पञ्चानां यथाखमौदारिकादिषु पञ्चसु शरीरेष्यन्तर्मावः । वर्णगन्धरसस्पर्शानां यथासङ्ख्यं पञ्चद्विपञ्चाऽष्टभेदानां तद्भेदकृतां विंशतिमपनीय तेषामेव चतुर्णामभिन्नानां ग्रहणे षोडशकमिदं बन्धनसङ्घातनसहितमष्टचत्वारिंशशताद अपनीयते, शेषेण द्वाविंशेन शतेनाधिकारः । बन्धे तु सम्यम्मिथ्यात्वसम्यक्त्वयोः समेणैव निष्पाघमावस्वाद् अन्धो न सम्भवतीति तयोविंशतिशताद् अपनीतयोः शेषेम विंशत्युत्तरशतेनाऽधिकार इति प्रकृतिसमुत्कीर्तना कृता । प्रकृत्यर्थः खोपज्ञकर्मविपाकटीकायां विस्तरेण निरूपितखत एवावधार्य इत्यलं प्रसनेन । प्रकृतं प्रस्तुमः । तत्र बन्धे सामान्येन विशं शतं भवतीति प्रकृतम् । तदेव च विंशं शतं 'तीर्थकराहारकद्विकवर्ज' तीर्थकराहारकद्विकरहितं सत् "मिच्छम्मि" ति भीमसेनो भीम इत्यादिवत् पदवाच्यस्यार्थस्य पदैकदेशेनाऽप्यमिधानदर्शनात् मिथ्यात्वे मिथ्यादृष्टिगुणस्थान इत्यर्थः । एवमुत्तरेष्वपि पदवाच्येषु पदैकदेशप्रयोगो द्रष्टव्यः । "सतरसयं" ति सप्तदशाधिकं शतं सप्तदशशतं बन्धे भवतीति । अयमत्राभिप्रायः-तीर्थकरनाम तावत् सम्यक्त्वगुणनिमित्तमेव बध्यते, आहारकशरीराऽऽहारकाङ्गोपाङ्गलक्षणमाहारकद्रिक स्वप्रमत्तयतिसम्बन्धिना संयमेनैव । यदुक्तं श्रीशिवशर्मसूरिपादैः शतके
सम्मैत्तगुणनिमित्तं, तित्थयरं संजमेण आहारं । ( मा० ११) इति । मिथ्यादृष्टिगुणस्थाने एतत्प्रकृतित्रयवर्जनं कृतम् , शेषं पुनः सप्तदशशतं मिथ्यात्वादिभिहें। तुभिर्बध्यत इति मिथ्यारष्टिगुणवाने तद्वन्ध इति ॥ ३ ॥ नन्वेता मिथ्यादृष्टिप्रायोग्याः सप्तदशशतसङ्ख्याः सर्वा अपि प्रकृतय उत्तरगुणस्थानेषु गच्छन्त्युत काश्चिदेव ! इत्याशङ्कयाह
नरयतिग जाइथावरचउ हुंडायवछिवहनपुमिच्छं। . .. सोलंतो गहियसउ, सासणि तिरिधीणबुहमतिगं ॥४॥ 'नरकत्रिक' नरकगतिवरकानुनिरकायुर्लक्षणम् "बाइथावस्वउ" ति चतुःशब्दस्य प्रत्येकममिसम्बन्धाद् 'जातिचतुष्कम्' एकेन्द्रियजात्तिद्वीन्द्रियजातित्रीन्द्रियजातिचतुरिन्द्रियजातिखरूपं 'सावरचतुष्क' सावरबदनाप्राप्तसाधारणलक्षणं, हुण्डम् मातपं छेदपृष्ठं “नपु" ति नपुंसकवेदः “मिच्छं" लि मिथ्यात्वमित्येतासां “सोलंतु" ति षोडशानां प्रकृतीनां मिष्याधिगुणसाने 'वत्र भाव उत्तरकामावः' इत्येवंलक्षणोऽन्तो विनाशः क्षयो मेदो व्यवच्छेद उच्छेद इति पर्यायाः । इयमत्र मापना-एता हि षोडश प्रकृतयो मिथ्याष्टिगुणस्थान एवं बधमायान्ति, मिथ्यात्वसत्त्वत्साशासाम् ; नोत्तरत्र साखादनादिषु, मिथ्यात्वाभामदेव । मत एताः प्रायो नारकैकेन्द्रियविकलेन्द्रिययोग्यत्वाद् अत्यन्ताऽशुभत्वाच मिथ्याधिरेव वनातीति सप्तदशश्चतात् पूर्वोकाद् एतदपगमे शेषमेकोत्तरं प्रतिशतमेवाबिरत्यादिहेतुनिः सालादने बन्यसायाति, अत एकाह-"इगहियसय सासणि" चि एकाधिकशतं साखादने बध्यते । "इगहियसय" इत्यत्र विभक्तिलोपः प्राकृतत्वात् । एवमन्यत्रापि विभक्तिलोपः प्राकृतलक्षण१ सम्यक्लगुणनिमित्तंगामेमाहारम् ॥
| SR No. | 010087 |
| Book Title | Chatvara Karmgranth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chaturvijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 1934 |
| Total Pages | 289 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 16 MB |