________________
तत्वचिन्तामणी
चरितत्ति प्रमाणतावच्छेदकवाक्यत्तिधर्मत्वात् स्मृतित्ववत् । यहा वेदाः शब्दाजन्यवाक्यार्थगोचरयथार्थज्ञानजन्याः प्रमाणशब्दत्वात् भारतवत् । न च पद्यमाने वेदे बाधः भारते मन्वादिस्मतौ च व्यभिचारः तेयां दिकर्तृकत्वात्, तादृशज्ञानजन्यजातीयत्वं वा साध्यं, तवाप्येतदभावादेव वेदेऽपौरुषेयत्वव्यवहारः।
--- ----- ---- --- -- ------- ------...--- वोच्चरितजातीयमात्तित्वं, तेन देववशमम्पनवेदमादाय न मिद्धसाधनं, द्वितीयभुञ्चारणं वा पूर्ववत् अर्थज्ञानविशिष्टत्वेन विशेषणीयं, 'प्रमाणतेति, अवेदानीन्ननवेदादिमात्रवृत्तितत्तयणित्वेदामौन्तनवेदत्वादिधर्ष व्यभिचारवारणाय 'प्रमाणतावबंदकेति, प्रमाणतावच्छेदकत्वं अध्ययनानुष्ठानान्यतरविधिविषयतावच्छेदकत्व, भवति च “स्वाध्यायोऽध्येतव्यः” “स्मृतिरध्यातव्येत्यादिविधिविषयतावच्छेदकं वेदत्व-स्मृतिलादि, उच्चरितत्वम्य शब्दधर्मनादश्वमेधलादौ व्यभिचारवारणाय(१) 'वाक्यवृत्तौति, अश्वमेधत्वादेरपि "अश्वमेधेन यजेतेत्याद्यनुष्ठानविधिविषयतावच्छेदकत्वात् । वस्तुतस्तु प्रमाणतावच्छेदकलमध्ययनविधिविषयतावच्छेदकत्वं, 'वाक्यवृत्तौति च खरूपकथनमिति ध्येयम् । 'शब्दाअन्येति शब्दजामाप्रयोज्येत्यर्थः, तेन न तादृशस्मृत्यादिजन्यत्वमादायांशतः मिट्ठमाधनमर्थान्तरं वा, भानुपूर्वी यथार्थज्ञानजन्यतयांशतः सिद्धसाधनस्थान्तरस्य वार
१) धम्मत्वादश्वमेतत्वादावर्थखत्तिधर्मे व्यभिधारवारणायेति ग० ।
