Page Text
________________
११२ राय धनपतसिंघ बढाउरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस-(४३)-मा. त्तरसुराः। शरीरेषु कुहकमाहारकम् । चतुष्पदेषु प्रधानः कुलकश्च सिंहः। अपदेषु जातिकुसुमानि । अचित्तेषु वज्रं प्रधानं दुबकं च। मिश्रेष्वनुत्तरसुरा एव शयनीयगता इति । प्रतीत्य कुलकं तु कपिळ प्रतीत्य विध्वं कुलकं विश्वं प्रतीत्यामलकमित्यादि। नावकुदकस्तु दायिको नावः स्तोकजीवाश्रयत्वादिति गाथार्थः । श्चं दुबकनिदे. पमनिधायाधुना प्रकृतयोजनापुरःसरमाचारनिदेपमाह ॥ पश्खुमएण पगयं, आयारस्स उ चउक्कनिकेवो ॥ नाम उवणा दविए, नावायारे य वोधवे ॥१५॥ व्याख्या ॥ प्रतीत्य यत् कुखकमुपदिष्टम् । तेनानाधिकारः । यतो महती खत्वाचारकथा धर्मार्थकामाध्ययनं तदपेनया कुहिकेयमिति । आचारस्य तु चतुष्को निदेपः। स चायम्। नामाचारः स्थापनाचारो अव्याचारो नावाचारश्च वोडव्य इति गाथार्थः । नावार्थ तु वक्ष्यति । तत्र नामस्थापने लुमे । अतो अव्याचारमाह । नामणधावणवासणसिकावणसुकरणाविरोहीणि ॥ दवाणि जाणि लोए, दवायारं वियाणा हि ॥ १६ ॥ व्याख्या ॥ नामनधावनवासन-शिदापनसुकरणाविरोधीनि अव्याणि यानि लोके तानि अव्याचारं विजानीहि । अयमत्र नावार्थः । आचरणमाचारः । अव्यस्याचारो अव्याचारः। अव्यस्य यदाचरणं तेन तेन प्रकारेण परिणमनमित्यर्थः । तत्र नामनमवनतिकरणमुच्यते । तत् प्रति विविधं अव्यं जवति। आचारवदनाचारवच । तत्परिणामयुक्तमयुक्तं चेत्यर्थः। तत्र तिनिशलतादि आचारवत् । एरणमलताद्यनाचारवत् । एतमुक्तं जवति । तिनिशलताद्याचरितं नावं तेन रूपेण परिणमति। नत्वरणमादि । एवं सर्वत्र नावना कार्या । न वरमुदाहरणानि प्रदर्श्यन्ते । धावन प्रति हरिबारक्तं वस्त्रमाचारवत् सुखेन प्रदालनात् । कृमिरागरक्तमनाचारवत् तमस्मनोऽपि रागानपगमात् । वासनं प्रति कवेलुकाद्याचारवत्सुखेन पाटलाकुसुमादि निर्वास्यमानत्वात् । वैमूर्याद्यनाचारवत् अशक्यत्वात् । शिक्षणं प्रत्याचारवल्लुकसा: रिकादि सुखेन मानुषनाषासंपादनात् । अनाचारवडकुन्तादि तहिपर्ययात् । सुकरण प्रत्याचारवत् सुवर्णादि सुखेन तस्य तस्य कटकादे: करणात् । अनाचारवत् घण्टा लोहादि तत्रान्यस्य तथा विधस्य कर्तुमशक्यत्वादिति । अविरोधं प्रत्याचरवान्त गुडदध्यादीनि रसोत्कर्षाउपनोगगुणाच । अनाचारवन्ति तैलदीरादीनि विपर्यया दिति । एवंजूतानि अव्याणि यानि लोके तान्येव तस्याचारस्य तव्याव्यात-- रेकाइव्याचारस्य च विवक्षितत्वात्तथा चरणपरिणामस्य लावत्वेऽपि गुणाजावादव्याचारं विजानीहि अवबुध्यस्वेति गाथार्थः । उक्तो अव्याचारः सांप्रतं जावाचारमाह ॥ दसणनाणचरित्ते तवायारे य वीरियायारे ॥ एसो जावायारो, पचविहो होश नायवो ॥ १७ ॥ व्याख्या ॥ दर्शनशानचारित्रादिष्वाचारशब्दःप्रत्येकम
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |