Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

SR No.: 010035
Original Sutra Author: Samaysundar, Haribhadrasuri
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Publication Year: 1900
Total Pages: 771
Language: Prakrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 60 MB

Page 626

दशवैकालिके दशमाध्ययनम् ।
६१७ ॥ यच्चैवं
रसायनादिगुणसंयुक्तं जवति । जावसुवर्णं स्वकार्यसाधकमिति गाथार्थः ॥ नूतम् ॥ तं कसिणगुणोवेयं, होइ सुवन्नं न सेसयं जुत्ती ॥ नहि नामरूवमेते - ण एवमगुणो हव निरकू ॥ २० ॥ ॥ व्याख्या ॥ तदनन्तरो दितं कृत्स्नगुणोपेतं संपूर्णगुसमन्वितं जवति सुवर्णं यथार्थं न शेषं कपाद्यशुद्धम् । युक्तिरिति वर्णादिगुणसाम्येऽपि युक्तिसुवर्णमित्यर्थः । प्रकृते योजयति । यथैतत्सुवर्णं न जवति । एवं नहि नामरूपमात्रेण रजोहरणादिसंधारणादिनागुणोऽविद्यमानप्रस्तुताध्ययनोक्तगुणो जबति निक्षुः । निक्षामन्नपि न जवतीति गाथार्थः ॥ एतदेव स्पष्टयन्नाह ॥ जुत्ती सुवन्नगं पुण, सुवन्नवन्नं तु जइ वि की रिङ्गा ॥ न हु होइ तं सुवन्नं, सेसेहिं गुणेहिंसंतेहिं ॥ ४२१ ॥ व्याख्या ॥ युक्तिसुवर्णं कृत्रिम सुवर्ण महलोके सुवर्णवर्णं तु जात्यसुवर्णवर्णमपि यद्यपि क्रियेत पुरुषनैपुण्येन । तथापि नैव जवति तत् सुवर्णं परमायेन शेपैर्गुणैः कपादि निरस झिरविद्यमानैरिति गाथार्थः ॥ ॥ एवमेव किमित्याह । जे पिया, निकुगुणा तेहि होइ सो निकू ॥ वन्ने जच्चसुवन्नगं व संते गुनिहिंमि || व्याख्या ॥ येऽध्ययने जणिता निकुगुणा अस्मिन्नेव प्रक्रान्ते जिनवचने चित्तसमाध्यादयः । तैः करणभूतैः सद्भिर्भवत्यसौ निकुर्नामस्थापनाद्रव्य निकुव्यपोहेन जावनिः परिशुद्ध निकावृत्तित्त्वात् । किमिवेत्याह । वर्णेन पीतलक्षणेन जात्यसुवर्णमित्र परमार्थसुवर्ण मित्र सति गुणनिधौ विद्यमानेऽन्यस्मिन् कपादौ गुणसंघाते । एतडुक्तं जवति । यथान्यगुणयुक्तं शोजनवर्णं सुवर्णं नवति तथा चित्तसमाध्या - दिगुणयुक्तो निक्षणशीलो निक्कुर्भवतीति गाथार्थः ॥ ॥ व्यतिरेकतः स्पष्टयति । जो जिरक गुणरहिन, निरकं गिरहइ न होइ सो निरकु ॥ वन्ने जच्चसुवन्नगं व थ स गुण निहिंमि ॥ ४२३ ॥ व्याख्या ॥ यो हि निदुर्गुणरहितः चित्तसमाध्या दिशून्यः सन् मिति । न जवत्यसौ निकुर्भिक्षाटनमात्रेणैवापरिशुद्ध निकावृत्तित्वात् । किमिवेत्याह । वर्णेन युक्तिसुवर्णमिव । यथा तद्वर्णमात्रेण सुवर्णं न भवत्यसति गुणनिधौ कपादिक इति गाथार्थः ॥ किंच ॥ उद्दिष्ठकयं मुंजइ, ठक्काय पमद्द घर कुइ ॥ पञ्चकं च जलगए, जो पियइ कहं नु सो निक्कू ॥ ४२४ ॥ व्याख्या ॥ उद्दिश्य कृतं
इत्यौदेशिक मित्यर्थः । पट्कायप्रमर्दकः यत्र क्वचन पृथिव्याद्युपमर्दकः गृहं करोति संवत्येवैपणीयालये मूठया वसतिर्नाटकगृहं वा । तथा प्रत्यक्षं चोपलच्यमान एव जलगतानष्कायादीन् यः पिवति तत्त्वतो विनालम्बनेन कथं न्वसौ निकुनैव नाव निक्कु रिति गाथार्थः ॥ ॥ उक्त उपनयः सांप्रतं निगमनमाह ॥ तम्हा जे थप्प्रयणे, निरकुगुतेहिं होइ सो रिकू ॥ तेहिं य सउत्तरगुणेहि होइ सो नावित्र्यतरो ज ॥ ४२५ ॥ व्याख्या ॥ यस्मादेतदेवं यदनन्तरमुक्तं तस्माद् येऽध्ययने प्रस्तुत एव नि
७८