________________
दशवैकालिके नवमाध्ययने प्रथमउद्देशकः। ५३ए तत्र तथा परिणमति योग्यत्वादिति । तथा सुवर्णमित्यादीनि कटककुएमलादिप्रकारेण विनयनाद् अव्याणि अव्यविनयः । श्रादिशब्दात्तत्तद्योग्यरूप्यादिपरिग्रह इति गाथार्थः ॥ सांप्रतं नाव विनयमाह ॥ लोगोवयारविणजे, अनिमित्तं च कामहेलं च ॥ जयविणयमुकविण, विण खलु पंचहा हो ॥ ७ ॥ व्याख्या ॥ लोकोपचारविनयो लोकप्रतिपत्तिफलोऽर्थ निमित्तं चार्थप्राप्त्यर्थं च कामहेतुश्च काम निमित्तश्च । तथा जयविनयो जयनिमित्तो मोक्ष विनयो मोदनिमित्तः । एवमुपाधिनेदाहिनयः खनु पञ्चधा पञ्चप्रकारो जवतीति गाथासमासार्थः ॥ ॥ व्यासायनिधित्सया तु लोकोपचारविनयमाह ॥ श्रनुगणं अंजलि, श्रासणदाणं अहिपूश्रा य ॥ लोगोवयारविणजे, देवपूश्रा य विहवेण ॥ ७ ॥ व्याख्या ॥ अन्युडानं तचितस्यागतस्यानिमुखमुडानम् । अंजलिविज्ञापनादौ । श्रासनदानं च गृहागतस्य प्रायेण । अतिथिपूजा चाहारादिदानेन । एष चनूतो लोकोपचार विनयः । देवतापूजा च यथाजक्ति बल्याद्युपचाररूपा विनवेनेति यथाविनवं विनवोचितेति गाथार्थः॥ ॥ उक्तो लोकोपचारविनयोऽर्थविनयमाह ॥ श्रनासवित्तिबंदा-गुवत्तणं देसकालदाणं च ॥ अपुहाणं अंजलि-श्रासणदाणं च अबकए ॥ ॥ व्याख्या ॥ अन्याशवृत्तिर्नरेन्द्रादीनां समीपावस्थानं, बन्दोऽनुवर्तनमनिप्रायाराधनं, देशकालदानं च कटकादौ विशिष्टनृपतेः । प्रस्तावदानं च तथाज्युबानमञ्जलिरासनदानं च नरेन्द्रादीनामेव कुर्वन्त्यर्थकतेऽर्थार्थ मिति गाथार्थः ॥४॥ उक्तोऽर्थविनयः । कामादिविनयमाह ॥ एमेव कामविणजे, जए थ नेवमाणुपुवीए ॥ मोकंमि वि पंचविहो, परूवणा तस्सिमा हो ॥ ७० ॥ व्याख्या ॥ एवमेव यथार्थ विनय उक्तोऽन्याशवृत्त्यादिः । तथा कामविनयः । नये चेति । नयविनयश्च ज्ञातव्यो वियः। श्रानुपूर्व्या परिपाट्या । तथाहि । कामिनो वेश्यादीनां कामार्थमेवाच्यासवृत्यादि यथाक्रमं सर्वं कुर्वन्ति ।प्रेष्याश्च नयेन खामिनामित्युक्तौ कामनयविनयौ । मोक्षविनयमाह । मोदेऽपि मोद विषयो वि. नयः पञ्चविधः पञ्चप्रकारः। प्ररूपणा निरूपपणा तस्यैषा नवति वक्ष्यमाणेति गा. थार्थः ॥ ॥ दंसणनाणचरित्ते, तवे श्र तह उवयारिए चेव ॥ एसो थ मोरकवि. णजे, पंचविहो होश नायवो ॥ १ ॥ व्याख्या ॥ दर्शनशानचारित्रेषु दर्शनशानचारित्रविषयः । तपसि च तपोविषयश्च तथा औपचारिकश्चैव प्रतिरूपयोगव्यापारश्चैव। एष तु मोक्षविनयो मोक्षनिमित्तः पञ्चविधो नवति ज्ञातव्य इति गाथासमासार्थः ।। व्यासार्थेन दर्शनविनयमाह ॥ दवाण सबजावा, उवश्हा जे जहा जिणवरेहिं । ते तह सदहश् नरो, दसणविणर्ड हव तम्हा ॥ २ ॥ व्याख्या ॥ व्याणां धर्मास्तिकायादीनां सर्वनावाः सर्वपर्याया उपदिष्टाः कथिता येऽगुरुलवादयो यथा येन प्रकारेण