Page Text
________________
५३८ राय धनपतसिंघ बहादुरका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस (४३) - मा. नाशने अर्थे ( हो के० ) जवति एटले थाय ठे वांसने फल यावे तो तेनो नाश थाय बे, ए वात प्रसिद्ध बे. ॥ १ ॥
( दीपिका. ) विनयसमाध्याख्यं नवममध्ययनं व्याख्यायते । तस्य नवमाध्ययनस्य चत्वार उद्देशाः । तत्र प्रथमोदेशकमाह । इह च श्रयं संबन्धः । पूर्वाध्ययने निः पापं वचनमाचारे प्रणिहितस्य सम्यक् स्थितस्य नवतीति तत्र यलवता जाव्यम् । इत्येतत् उक्तम् । इह तु आचारप्रणिहितो यथायोग्य विनयसंपन्न एव जवति । इत्येतडुच्यते । तथाहि शिष्यः गुरोः सकाश आचार्यादेः समीपे विनयमासेवनारूपं शिक्षारूपं च न शिक्षते, न उपादत्ते, न गृह्णातीत्यर्थः । कस्मात् । स्तम्नाद्वा । कथमहं जात्यादिमान् जात्यादिहीनस्य गुरोः समीपे शिदे । तथा क्रोधात् कथं चिदसत्यकरणप्रेरितो रोषाद वा । तथा मायातः शूलं मे वाधत इत्यादिकपटेन । तथा प्रमादात् प्रक्रान्तमुचितमजानन् निद्रादीनां व्यासङ्गेन । स्तम्नादीनां क्रमेण उपन्यासश्च इमेव अमीषां विनयस्य विघ्नतामाश्रित्य ख्यापनार्थः । तदेवं स्तम्नादिभ्यो गुरोः समीपे विनयं न शिक्षते । श्रन्ये तु श्राचार्या एवं पठन्ति । गुरोः समीपे विनये न तिष्ठति, विनयेन वर्तते, विनयं न सेवत इत्यर्थः । इह स एव स्तम्ना दिर्विनय शिकाविघ्नहेतुस्तस्य जडमतेः अभूतिनाव इति । श्रभूतेनवः अनूतिनावः संपाव इत्यर्थः । किमित्याह । वधाय जवति । गुणलक्षणनाव प्राण विनाशाय जवति । दृष्टान्तमाह । फल मित्र कीचकस्य । कीचको वंशस्तस्य फलं यथा वधाय नवति । तस्मि सति तद्विनाशनात् । तद्वत् इति ॥ १ ॥
।
( टीका. ) अधुना विनयस माध्याख्यमारभ्यते । अस्य चायम निसंबन्धः । इहानन्तराध्ययने निरवद्यं वच श्राचारे प्रणिहितस्य जवतीति तत्र यत्नवता जवितव्यमित्येतटुक्तम् । इह त्वाचारप्रणिहितो यथोचितविनयसंपन्न एव जवतीत्येतदुच्यते । उक्तं च ॥ श्रयारपणिहाणं मि, से सम्मं वहई बुहे ॥ णाणादी विणीए जे, मोका निव ॥ इत्यनेनानिसंबन्धेनायात मिदमध्ययनम् । अस्य चानुयोगद्वारोपन्यासः पूर्ववत्तावद्यावन्नाम निष्पन्नो निदेपः । तत्र च विनयसमाधिरिति द्विपदं नाम । तन्निदेपायाह ॥ विनयस्स समाहीए, निरकेवो होइ दोह वि चटको | दव विषयंमिति णिसो, सुवस मिच्चेवमाईणि ॥ ७६ ॥ व्याख्या ॥ विनयस्य प्रसिद्ध तत्त्वस्य - माधेश्च प्रसिद्धतत्त्वस्यैव । न्यासो भवति द्वयोरपि चतुष्को नामा दिनेदात् । तत्र नास्थापने कुत्वादनादृत्य द्रव्य विनयमाह । द्रव्यविनये इशरीरमव्यशरीरव्यतिरिक्ते तिनिशो वृक्ष विशेष उदाहरणम् । स रथाङ्गादिषु यत्र यत्र यथा विनीयते तत्र
॥
..
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |