________________
४३४ राय धनपतसिंघ बहादुरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस (४३) - मा.
भाषा प्रत्ये (च के० ) वली अपि शब्दथी ते प्रकारनी जे सत्यनापा (तं पि के०) तामपि एटले ते जाने पण (विवए के० ) विवर्जयेत् एटले विशेषेकरी ने वर्जे. ॥ ४ ॥
( दीपिका. ) सांप्रतं सत्यामृपाजापाप्रतिषेधार्थमाह । धीरो बुद्धिमान् साधुः एतं च अर्थ पूर्वं प्रतिषिद्धं सावद्यकर्कशवचनविषयं च एतजातीयमेतत्सदृशं प्राकृतत्वात् यस्तु नामयति शाश्वतं । अत्र य एव कश्चिदर्थो नामयति । कोऽर्थः । अननुगुणं क रोति । कोऽर्थः । मोक्षमनुकूलं न करोति । स शाश्वतं मोक्षमाश्रित्य पूर्वोक्तनापाजाषकत्वेन अधिकृतो नाषां सत्यामृषामपि पूर्वोक्ताम् । श्रपिशब्दात् सत्यापि या तथा नूता तामपि जाषां विवर्जयेत् ॥ ४ ॥
( टीका. ) सांप्रतं सत्यासत्यामृषाप्रतिषेधार्थमाह । एवं च त्ति सूत्रम् । एतं चार्थ - मनन्तरप्रतिषिद्धं सावद्यकर्कश विषयमन्यं वा एवंजातीयं प्राकृतशैल्या यस्तु नामयति शाश्वतं य एव कश्चिदर्थो नामयत्यननुगुणं करोति शाश्वतं मोदं तमाश्रित्य स साधुः पूर्वोक्तनाषाभाषकत्वेनाधिकृतो जाषां सत्यामृषामपि पूर्वोक्ताम् । श्रपिशब्दात्सत्यापि या तथाभूता तामपि धीरो बुद्धिमान्विवर्जयेदिति भावः । श्राह । सत्यामृषाजापाया उघत एव प्रतिषेधात्तथाविधसत्यायाश्च सावद्यत्वेन गतार्थं सूत्रमित्युच्यते । मोक्षपीडाकरं सूक्ष्ममप्यर्थ मंगी कृत्यान्यतरजाषाभाषणमपि न कर्तव्यमित्यतिशयप्रदर्शनपर मेतद्दृष्टव्यमेवेति सूत्रार्थः ॥ ४ ॥
वितदं पि तदामुत्तिं, जं गिरं नासए नरो ॥
तम्दा सो पुठो पावे, किं पुणं जो मुसं व ॥ ५ ॥
(अवचूरिः) मृषाजापारकार्थमाह । वितथमतथ्यम् । अपिर्जिनक्रमेण । तथामूर्त्यपि कथं चित्तत्स्वरूपमपि वस्तु पुरुषनेपथ्य स्थितख्याद्यप्यङ्गीकृत्य यां गिरं जाषते नरः इयं स्त्री आगच्छति गायति वा । तस्माद्भाषणादेवंभूतात्पूर्वमेवासौ स्पृष्टो बद्धः पापेन । किं पुनर्यो मृषा वक्ति ॥ ५ ॥
( अर्थ. ) हवे मृषा जाषाथी रक्षण करवाने अर्थे कहे बे. ( नरो के० ) नरः ए-. टले मनुष्य ( वितहं के० ) वितथं एटले असत्य बतां कोइपण रीते ( तहामुि के० ) तथामूर्त्ति एटले सत्यवस्तु जेवुं स्वरूप पामेली वस्तु जेम के पुरुषनो वेष धारण करवाथी पुरुषपणाने पामेली स्त्रीने आश्रयीने पण (जं के०) यां एटले जे ( गिरं के०) गिरं एटले वचन प्रत्ये (नासए के० ) जाषते एटले बोले. (तम्हा के० ) तस्मात् एटले ते वचन शकी ( सो के० ) सः एटले ते बोलनार पुरुष पूर्वोक्त वचन बोलवा -