________________
२४
राय धनपतसिंघ बदाडुरका जैनागमसंग्रह नाग ४३ मा.
Spe
एव । तथा च वस्तुतो विषयधर्म एवायं यागादिमान् सत्वस्तेषु प्रवर्तत इति । चतु रादीन्द्रियवशतो रूपादिषु प्रवृत्तिः प्रचारधर्म इति हृदयम् । प्रधानसंसार निबन्धन त्वेन चास्य प्राधान्यख्यापनार्थं द्रव्यधर्मात्पृथगुपन्यासः । इदानीं जावधर्मः । स लौकिका दिनेद जिन्न इति । श्राह च लौकिकः कुप्राबच निकः । लोकोत्तरस्त्वत्र । ले गविहति । लौकिकोऽनेकविध इति गाथार्थः । तदेवानेकविधत्वमुपदर्शयन्नाह ॥ पसुदेसर, पुरवरगामगणगो हिराई ॥ सावद्यो उ कुतित्रिय-धम्मो न ि उपसो ॥ ४२ ॥ व्याख्या ॥ तत्र गम्यधर्मो यथा दक्षिणापथे मातुलडुहिता • उत्तरापथे पुनरगम्यैव । एवं जक्ष्याजक्ष्यपेयापेयविभाषा कर्तव्येति । पशुधमों । दिगमनलक्षणः । देशधर्मो देशाचारः । स च प्रतिनियत एव नेपथ्यादि इति । राज्यधर्मः प्रतिराज्यं निन्नः । स च करादिः । पुरवर धर्मः प्रतिपुरवरं क्वचित्कचिद्विशिष्टोऽपि पौरजाषाप्रतिदाना दिलक्षणः । सहितीचा योपिनेह... छतीत्यादिलो वा । ग्रामधर्मः । प्रतिग्रामं जिन्नः । गणाधमों मल्लादि वस्था । यथा समपादपातेन विषमग्रह इत्यादि । गोष्ठीधर्मो गोष्टी व्यवस्था । . च समवयः समुदायो गोष्टी । तयवस्था पुनर्वसन्तादावेवं कर्तव्यमित्यादि था । राजधर्मो दुष्टेतर निग्रहपरिपालनादिरिति । नावधर्मत चास्य गम्यार्द विवक्षया नावरूपत्वाद्द्रव्यपर्यायत्वाद्वा तस्यैव च द्रव्यानपेविव किकैर्वा ज्जावधर्मत्वेनेष्टत्वात् । देशराज्या दिनेदश्चैकदेश एवाने कराज्य जव इत्येवं सु नाव्यम् । इत्युक्तो लौकिकः । कुप्रावचनिक उच्यते । इत्यसावपि सावद्यप्रायो arrer एव । त ह "सावको उ" इत्यादि । श्रवद्यं पापं सहा वयेन . तुशब्दस्त्वेवकारार्थः । स चावधारणे । सावद्य एव । कः । कुतीर्थिकधः व्राजकादिधर्म इत्यर्थः । कुत एतदित्याह । न जिनैरई मिस्तुशब्दादन्यैश्च कारिभिः प्रशंसितः स्तुतः । सारम्नपरिग्रहत्वात् । अत्र बहु वक्तव्यम् । तत्तु गम निकामात्र फलत्वात्प्रस्तुतव्यापारस्येति गाथार्थः । उक्तः कुप्रावचनिकः । लोकोत्तरं प्रतिपादयन्नाह ॥ डुविदो लोगुत्तरि, सुश्रधम्मो खलु चरित्तधम्मो ॥ धम्मो सना, चरित्तधम्मो समणधम्मो ॥ ४३ ॥ व्याख्या ॥ द्विविधो - लोकोत्तरो लोकप्रधानो धर्म इति वर्त्तते । तथा चाह । श्रुतधर्मः खलु चारित्रधर्म तत्र श्रुतं द्वादशाङ्गं तस्य धर्मः श्रुतधर्मः । खलुशब्दो विशेषणार्थः । किं विशिनष्टि हि वाचनादिनेदा चित्र इत्याद च । श्रुतधर्मः स्वाध्यायवाचनादिरूपः तत्त्व चिन्तायां हेतुत्वाद्धर्मइति । तथा चारित्रधर्मश्च तत्र “चर गतिजक्षणयोः" इत्यस्य नसहचरश्त्रन्” इतीत्रन् प्रत्ययान्तस्य चरित्रमिति नवति चरन्त्यनिन्दितमनेने ति
..
स
፡
(