________________
दशवैकालिके चतुर्थाध्ययनम् ।
१८१
डुःखोत्पादपरिजिहीर्षया एतेषां पलां जीवनिकायानां नैव स्वयं दएकं समारनेते ति योगः । परं जीव निकायं निगमयन्नाह । एप खल्वनन्तरोदितः कीटादिः षष्ठो जीवनिकायः । पृथिव्यादिपञ्चकापेक्षया षष्ठत्वमस्य । त्रसकाय इति प्रोच्यते प्रकर्षेणोच्यते । सर्वैस्तीकरगणधरैरिति प्रयोगार्थः । प्रयोगश्च विद्यमानकर्तृकमिदं शरीरम् श्रादिमत्प्रतिनियताकारत्वात् घटवत् । आह । इदं त्रसकाय निगमनमन निधायास्थाने सर्वे प्राणिनः परमधर्माण इत्यनन्तरसूत्रसंवन्धिसूत्रानिधानं किमर्थम् । उच्यते । निगमनसूत्रव्यवधानवदर्थान्तरेण व्यवधानख्यापनार्थम् । तथा हि । चसकाय निगमनसूत्रावसानो जी - वागमः । अत्रान्तरे अजीवा निगमाधिकारस्तदर्थमनिधाय चारित्रधर्मो वक्तव्यः । तथा च वृद्धव्याख्या ॥ एसो खलु हो जीवनिकार्ड तसकाउत्ति पवुञ्च्चइ । एस जीवा निगम जणि । श्याणिं जीवा निगमो नमः | अजीवा डुविहा । तं जहा । पुग्गला य नोपोग्गला य । पोग्गला बविहा । तं जहा । सुदुमसुदुमा, सुदुमा, सुदुमवायरा, वायरसुदुमा, वायरा, वायरवायरा । सुदुमसुदुमा परमाणुपोग्गला । सुहुमा टुपए सियाई । आटत्तो जाव सुदुमपरिण तपसि खंधो। सुदुमवायरा गंधपोग्गला । वायरसुदुमा वाक्कायसरीरा | वादरा आक्कायसरीरा उस्सादी णं । वायरवायरा तेजवणस्स पुढवितससरीराणि । श्रहवा । चविदा पोग्गला । खंधा खंधदेसा खंधपएसा परमाणुपोग्गला । एस पोग्गल छिकार्ज । गहणलकणो गोपोग्गल चिकाउ तिविहो। तं जहा | धम्मठिका | धम्मद्विकार्ड आगास विकार्ड । तर धम्म विका गइलकणो । श्रधम्मठिकार्ड विइलरको । आगास विकारी श्रवगाहलरको । तथा चैतत्संवाद्यार्थम् ॥ डुविहा हुंति जीवा, पोग्गलनोपोग्गला य वत्तिविहा ॥ परमाएमा दिपोग्गल, गोपोग्गलधम्ममादीया ॥ १ ॥ सुदुसुदुमा य सुदुमा, तह चेत्र य सुदुमवायरा ऐया ॥ वायरसुदुमा वायर, तह वायरवायरा चैव ॥ २ ॥ परमाणुडुप्पएसा - दिगाउ तह गंधपोग्गला होन्ति ॥ वाऊयाउसरीरा, तेऊमादीप चरिमार्ज ॥ ३ ॥ धम्माधम्मागासा, लोए गोपोग्गला तिहा होति ॥ जीवाईए गइहिए, अवगा• हणि मित्तगा ऐया ॥ ४ ॥
इच्चेसिं वएहं जीवनिकायाणं नेव सयं ढंं समारंनिका । नेवन्नेदि दं समारंभाविका । दंऊं समारंजते वि यन्ने न समपुजाणामि । जावजीवाए तिविदं तिविदेणं मषेणं वायाए कारणं न करेमि न कारवेमि | करंतं विन्नेन समपुजाणामि । तस्स नंते पडिकनामि । निंदामि | गरिहामि । अप्पाणं वोसिरामि ॥