________________
दशवैकालिके चतुर्याध्ययनम् ।
२७५ म्यत इति गाथार्थः ॥ जो पुण मूले जीवो, सो निवत्त जा पढमपत्तं ॥ कंदाइ जाव वीयं, सेसं अन्ने पकुवंति ॥शए॥ व्याख्या ॥ यः पुनर्मूले जीवो वीजगतोऽन्यो वा स निर्वर्तयति । यावत् प्रथमपत्रं तावदेक एवेति । अत्रापि नावार्थः पूर्ववदेव । कन्दादि यावद्दीजं शेषमन्ये प्रकुर्वन्ति । वनस्पतिजीवा एव । व्याख्याध्यपकेऽप्येतदविरोधि । एकतः समुत्नावस्थाया एव प्रथमपत्रतया विवदितत्वात्तदनु कन्दादिजावतः । अन्यत्र कन्दादेवनस्पतिनेदत्वात्तस्य च प्रथमपत्रोत्तरकालमेव नावादिति गाथार्थः । अतिदेशमाह ॥ सेसं सुत्तप्फासं, काए काए अहकम बूया ॥ अप्लयणबा पंच य, पगरणपयवंजण विसुद्धा ॥श्एए ॥ व्याख्या ॥ शेषं सूत्रस्पर्श उक्तलक्षणम् । काये काये पृथिव्यादौ यथाक्रमं यथापरिपाटि ब्रूयात्। अनुयोगधर एव । न केवलं सूत्रस्पर्शमेव । किं तु अध्ययनार्थान्पञ्च च प्रागुपन्यस्तान् जीवाजीवा निगमादीन् प्रकरणपदव्यञ्जन विशुद्धान् ब्रूयात् सूत्र एव । जीवानिगमः काये काये इत्यनेनैव लब्ध इति । पञ्चग्रहणमन्यथा षडिहाधिकारा इति । प्रक्रियन्तेऽर्था अस्मिन्निति प्रकरणम् अनेकार्थाधिकारवत्कायप्रकरणादि । पदं सुवन्तादि। कादीनि व्यञ्जनानि । एनिर्विशुद्धान् ब्रूयादिति गाथार्थः॥ से जे पुण श्मे अणेगे बहवे तसा पाणा। तं जहा। अंडया पोयया जराजया रसया संसेइमा समुचिमा जप्निया जववाझ्या । जेसिं केसिं चि पापाणं अनिकंतं पडिकंतं संकुचियं पसारियं रूयं नंतं तसियं पलाश्यं आगगाविन्नाया।जे य कीडपयंगा।जा य कुंथुपिपीलिया।सवे दिया सवे तेइंदिया सवे चरिंदिया सवे पंचिंदिया सवे तिरिकजोणिया सवे नेरझ्या सवे मणुया सत्वे देवा सवे पाणा परमादम्मिआ। एसो खलु हो जीवनिकान तसकाउ त्ति पवुच्च॥ . (अवचूरिः) इदानीं साधिकारमाह । सेशब्दोऽथशब्दार्थः । ये पुनरमी वालादीनामपि प्रसिद्धा अनेके बीजियादिनेदेन । वहव एकैकस्यांजातो वसन्तीति त्रसाः प्राणा विद्यन्ते उवासादयो येषां ते प्राणाः।प्राणग्रहणं गतित्रसनिरासार्थम् । तद्यथा अएमाजाता अएमजाः। पक्षिगृहकोकिलादयः। जरायुरहितो गर्नः पोतः। पोताजायन्ते पोतजाः हस्तिवत्युलीचर्मजलौकादयः । जरायुवेष्टिताझा जायन्ते जरायुजा गोमहिप्यजानरादयः । रसाजाता रसजा थारनालदाधितीमनादिपु कृमयोऽतिसूदमाः । संस्वेदाजाताः संवेदजा मत्कुणयूकादयः। संमूर्वनाजाताः संमृठजाः शलनपिपीलि