Page Text
________________
२७४ राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस-(४३)-मा. वात् । तथा तृणलतावनस्पतिकायिका इत्यत्र तृणलताग्रहणं स्वगतानेकनेदसंग्रहार्थम् । वनस्पतिकायिकग्रहणं सूझबादराद्यशेषवनस्पतिन्नेदसंग्रहार्थम् । एतेन पृथिव्यादीनामपि खगताः पृथिवीशर्करादयः, तथावश्यायमिहिकादयः, तथा अङ्गारज्वालादयः, तथा ऊकामएफलिकादयो नेदाः सूचिता इति । सबीजाश्चित्तवन्त आख्याता इति । एते ह्यनन्तरो दिता वनस्पतिविशेषाः सबीजाः स्वस्व निवन्धनाश्चित्तवन्त आत्मवन्त थाख्याताः कथिताः। एते च अनेकजीवा इत्यादि ध्रुवगछिलका पूर्ववत् । सवीजाश्चित्तवन्त आख्याता इत्युक्तम् । अत्र च नवत्याशङ्का । किं बीजजीव एव मूलादिजीवो नवत्युतान्यस्तस्मिन्नुकान्त उत्पद्यते इत्यस्य व्यपोहायाह ॥ वीए जोणिमए,जीवो वुकमश्सो य अन्नो वा॥जो वियं मूलेजीवो, सो विय पत्ते पढमयाए ॥रएशाव्याख्या वीजे योनिजूते इति।बीजं हि विविधं जवति। योनिजूतमयोनिजूतं च । अविध्वस्तयोनि विध्वस्तयोनि च।प्ररोहसमर्थं तदसमयं चेत्यर्थः । तत्र योनिनूतं सचेतनमचेतनं च । अयोनिनूतं तु नियमादचेतनमिति । तत्र बीजे योनिनूते इत्यनेनायोनिनूतस्य व्यवछेदमाह । तत्रोत्पत्त्यसंजवादबीजवादित्यर्थः। योनिनूते तु योन्यवस्थे वीजे योनिपरिणाममत्यजतीत्युक्तं जवति । किमित्याह । जीवो व्युत्क्रामत्युत्पद्यते । स एव पूर्वको बीजजीवः । बीजनामगोने कर्मणी वेदयित्वा मूलादिनामगोने चोपनिबध्य । अन्यो वा पृथिवीकायिका दिजीव एवमेव । योऽपि च मूले जीव इति । य एव मूलतया परिणमते जीवः सोऽपि च पत्रे प्रथमतयापि परिणमत इत्येकजीवकर्तृके मूलप्रथमपत्रे इति । आह । यद्येवं, “सबो वि किसलयो खलु, जग्गममाणो अणंत जणि ॥” इत्यादि कथं न विरुध्यते इति । उच्यते । इह बीजजीवोऽन्यो वा बीजमूलत्वेनोत्पद्य तबूनावस्थां करोति ततस्तदनन्तरनाविनी किसलयावस्थां नियमेनानन्तजीवाः कुर्वन्ति । पुनश्च तेषु स्थितिक्षयात्परिणतेष्वसावेव मूलजीवोऽनन्तजीवतनुं परिणम्य खशरीरतया तावर्धते यावत्प्रथमपत्रमिति न विरोधः । अन्ये तु व्याचक्षते । प्रथमपत्रकमिह यासौ बीजस्य समुचूनावस्था नियमप्रदर्शनपरमेतबेषं किसलयादि सकलं नावश्यं मूलजीवपरिणामावि तिमिति मन्तव्यम् । ततश्च "सबो वि किसलयो खबु, जग्गममाणो अणंत हो ॥” इत्याद्यप्य विरुद्धम् । मूलपत्र निर्वर्तनारम्नकाले किसलयत्वाचावादिति गाथार्थः । एतदेवाह नाष्यकारः ॥ विझबाविझना, जोणी जीवाण होश नायबा ॥ तब अविनाए, वुकमई सो य अन्नो वा ॥ ए३ ॥ व्याख्या ॥ विध्वस्ताविध्वस्ता अप्ररोहप्ररोहसमर्था योनिर्जीवानां नवति ज्ञातव्या । तत्राविध्वस्तायां योनौ व्युत्क्रामति स चान्यो वा जीव इति ग
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |